Co robić w przypadku problemu ze spłatą kredytu?

Warto wiedzieć, że standardowo procedury windykacyjne lub wypowiadanie umowy kredytowej to rozwiązania niekorzystne dla banków. Kredytodawcy nie wykorzystują ich więc w pierwszej kolejności. Kredytobiorca najpierw powinien rozważyć restrukturyzację problematycznego zadłużenia lub odroczenie rat na określony czas, w którym poprawimy sytuację finansową.

Zadłużenie w banku lub nawet instytucji pożyczkowej obniża na wiele lat wiarygodność i zdolność kredytową danego klienta. Należy się tego wystrzegać. W przyszłości problemy finansowe mogą powrócić przez brak możliwości zaciągnięcia nowego zobowiązania. Banki zawsze sprawdzają historię kredytową potencjalnych klientów.

Problemy ze spłatą kredytu mogą jednak zawsze wystąpić. Wtedy warto jak najszybciej skontaktować się z kredytodawcą, by ustalić stosowne rozwiązanie. Niespłacanie kredytu prowadzi do poważnych konsekwencji prawnych oraz finansowych. Dlatego też kluczowe będzie jak najszybsze uporanie się z przyczyną problemu. Banki zapewniają multum rozwiązań, które są stworzone dla osób, u których sytuacja finansowa ulegnie znaczącemu pogorszeniu.

Brak pieniędzy na spłatę kredytu gotówkowego, hipotecznego czy dowolnego innego należy najpierw skonsultować z bankiem. Jeśli utrudniona sytuacja finansowa jest uzasadniona, klient może złożyć wniosek o restrukturyzację zadłużenia. Podstawą prawną będzie tutaj ustawa Prawo Bankowe. Warto jednak wiedzieć, że kredytodawca może zgodzić się na zmianę warunków kredytowania, lecz nie musi.

Jakie zmiany zwykle zostają wprowadzone, kiedy kredytobiorca nie może samodzielnie spłacić zobowiązania? Są nimi np.:

• czasowe lub stałe obniżenie marży kredytowej,
• zmiana oprocentowania,
• zmiana rodzaju rat (np. z malejących na równe),
• odroczenie rat (przesunięcie terminu ich spłaty).

Takie rozwiązania jak karencja w spłacie kredytu (odroczenie) lub zmiana wysokości rat nawet czasowo pozwalają poprawić sytuację finansową. Restrukturyzacja kredytu może być przeprowadzona tylko za zezwoleniem banku.

Kredyt konsolidacyjny umożliwia połączenie kilku dotychczasowych zobowiązań finansowych w jedno, które będzie wygodniejsze do spłaty. Dzięki temu produktowi kredytobiorca zyskuje przede wszystkim niższą miesięczną ratę. Płynność finansowa zostaje zwiększona – tak jak domowy budżet. Kredytobiorca ma więc możliwość poprawy swojej sytuacji. Spłacanie jest także znacznie wygodniejsze, ponieważ pokrywamy jedną ratę zamiast wielu oddzielnych.

Należy jednak wiedzieć, że konsolidacja powoduje zwiększenie całkowitego kosztu kredytu. Wydłużony zostaje także okres kredytowania. Jeżeli u kredytobiorcy występuje jednak problem ze spłatą kredytów i posiada on kilka aktualnych zobowiązań, konsolidacja może być dobrym rozwiązaniem.

Przed konsolidacją zawsze należy przeanalizować całkowite koszty zobowiązania. Najważniejsze jest porównanie liczby rat przed i po zaciągnięciu nowego kredytu konsolidacyjnego. Połączyć można niemal dowolne zobowiązania finansowe.

Problemy ze spłatą kredytu można także rozwiązać z pomocą państwa. Ciągle pojawiają się kolejne programy pomocowe, które mają kompensować dynamiczny wzrost kosztów kredytowania. Wysoka inflacja także powoduje powstawanie kolejnych rządowych dofinansowań.

Jednym z nich są ustawowe wakacje kredytowe. Umożliwiają one odroczenie płatności aż 4 rat:

• 2 raty w okresie od 1 czerwca do 31 sierpnia,
• 2 raty między 1 września, a 31 grudnia.

Z ulgi mogą skorzystać osoby, u których rata miesięczna przekracza 30% dochodu gospodarstwa domowego (nie dotyczy kredytobiorców z co najmniej trójką dzieci na utrzymaniu). Wymogiem jest także posiadanie kredytu w złotówkach na kwotę maksymalną 1,2 mln zł. Środki są udzielane z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.

Wakacje kredytowe dają pewien czas na poprawienie swojej sytuacji finansowej – raty wciąż muszą zostać opłacone w późniejszym czasie. Kredyt z odroczoną spłatą jest jedynie doraźnym rozwiązaniem dla osób, które nie są w stanie pokryć kosztów kredytowania.

Problemy ze spłatą kredytu można również rozwiązać za pośrednictwem refinansowania. Jest to usługa, która polega na przeniesieniu zadłużenia z jednego banku do innego. Wtedy również następuje zmiana warunków kredytowania – spłata powinna być wygodniejsza dla kredytobiorcy. Refinansowanie będzie szczególnie korzystne, kiedy kredyt zaciągnięty dłuższy czas wcześniej odbiega negatywnie od obecnie obowiązujących standardów rynkowych.

Należy pamiętać, że banki pobierają dodatkową opłatę w przypadku przeniesienia zadłużenia. Zwykle wydłużany jest okres kredytowania – klient płaci kilka dodatkowych rat za refinansowanie. Warto więc wnikliwie przeanalizować koszty takiej decyzji przed jej podjęciem. Refinansowanie najczęściej ułatwia spłatę, lecz zwiększa całkowite koszty kredytu. Należy również sprawdzić, czy obecny bank nie pobiera opłaty za wcześniejsze opłacenie zobowiązania – trzeba ją pokryć, jeżeli przenosimy zadłużenie.

Zmiana oprocentowania kredytu ze zmiennego na stałe jest wykorzystywana szczególnie przez osoby spłacające zobowiązania hipoteczne oparte o stawkę WIBOR. Jeżeli stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego rosną, wtedy również zwiększają się raty kredytowe. Oczywiście ich spadek oznacza analogicznie obniżenie comiesięcznych kosztów kredytu.

Można tutaj zauważyć pewne ryzyko. Stopy procentowe mogą rosnąć wielokrotnie przez cały okres kredytowania. W przypadku problemów ze spłatą kredytu kredytobiorcy mogą zdecydować się na zmianę oprocentowania. Staje się ono wtedy stałe i niejako “zablokowane” przed dynamicznymi wahaniami stóp procentowych NBP. Można z takiego rozwiązania skorzystać zwykle na maksymalnie 5 lub 10 lat – zależnie od kredytodawcy.

Należy jednak pamiętać, że tego rodzaju zmiana wymaga ponownego przeanalizowania zdolności kredytowej. Bank ponownie wydaje decyzję na podstawie posiadanych informacji i może ona być negatywna.

Większość banków oferuje możliwość zawieszenia spłaty rat na ustalony z kredytobiorcą okres. To świetne rozwiązanie, dzięki któremu dłużnik zyskuje czas, by poprawić swoją sytuację finansową. Brak możliwości spłaty kredytu może występować tylko czasowo. Wtedy zawieszenie rat na kilka lub kilkanaście miesięcy często rozwiązuje problem. Przez ustalony z bankiem czas kredytobiorca nie musi pokrywać żadnych kosztów.

Pojawiają się tu jednak pewne warunki:

• podczas zawieszenia wciąż naliczane są odsetki, które następnie dolicza się do pozostałej kwoty kredytu,
• zawieszenie spłaty rat wymaga zgody banku,
• kredytobiorca musi złożyć odpowiedni wniosek, gdzie uzasadni przyczynę problemów finansowych,
• bank może wymagać, by dotychczasowe raty były spłacane terminowo.

Zawieszenie rat warto traktować jako pewną ostateczność. Wydłuża ono całkowity okres kredytowania i zwiększa koszty zobowiązania. Zawieszenie spłaty kredytu jest dobrym rozwiązaniem, tylko jeżeli występują wyłącznie czasowe problemy finansowe. Im dłuższe “wakacje” bez rat, tym więcej dodatkowych kosztów ponosi kredytobiorca.

Osoby, u których występują problemy ze spłatą kredytu mieszkaniowego, mogą skorzystać z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (FWK). Wsparcie przekazywane jest od Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) bezpośrednio do kredytodawcy. Kwota może być wypłacana maksymalnie przez 36 miesięcy, ale nie może przekraczać 2000 zł miesięcznie.

Fundusz Wsparcia Kredytobiorców jest dostępny tylko dla osób, które spełniają jeden z poniższych warunków:

• w dniu złożenia wniosku osoba posiada status bezrobotnego,
• spłata kredytu mieszkaniowego przekracza 50% dochodów miesięcznych osiąganych przez całe gospodarstwo domowe,
• miesięczny dochód gospodarstwa domowego po pomniejszeniu o ratę kredytu nie przekracza 1552 zł w przypadku jednej osoby lub 1200 zł dla wieloosobowej rodziny,
• jeżeli po sprzedaży kredytowanej nieruchomości, otrzymana kwota nie pozwoliła pokryć całego zobowiązania.

Środki pożyczone z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców należy zwrócić. Okres spłaty zaczyna się po 2 latach od wypłaty ostatniej raty pomocy. Środki zwraca się w częściach, a nie całościowo. Zobowiązanie zostaje rozłożone na 144 równe miesięczne raty, które nie są oprocentowane.

Jest to pewna ostateczność, która prowadzi do likwidacji majątku, by spłacić wszystkich wierzycieli. Upadłość konsumencka powinna zostać wykorzystana tylko przy bardzo poważnych problemach z opłacaniem kredytu. Polega na postępowaniu sądowym, którego celem jest umorzenie części lub całości długów. Ważny warunek to trwała i uzasadniona niemożność spłaty zobowiązań.

W ramach postępowania sporządzany jest plan spłaty wszystkich wierzycieli z dochodów dłużnika przez okres zwykle 3 do 7 lat. Po tym czasie, jeżeli dana osoba wywiązuje się z ustaleń, można umorzyć pozostałą część długów. Niestety zadłużony kredytobiorca w postępowaniu traci oszczędności oraz znaczną część majątku.

Warto wiedzieć, że problemy ze spłatą kredytu mogą wystąpić u każdego kredytobiorcy z różnych powodów. Czasowe lub trwałe pogorszenie sytuacji finansowej nie musi jednak spowodować wyniszczających konsekwencji. Powyższe rozwiązania upraszczają spłatę, dają czas na podbudowanie finansów lub nawet umożliwiają umorzenie części zadłużenia.

Kredytobiorcy nie są pozostawieni na pastwę losu. Kredytodawcy oraz zewnętrzne firmy czy fundusze starają się pomagać w rzeczywiście losowych i trudnych sytuacjach. Ważne, by jak najszybciej poinformować bank o problemach, a także wyjaśnić ich przyczynę.