Upadłość konsumencka a emerytura – co mają ze sobą wspólnego?

Jakie zasady wprowadza nowa upadłość? A emeryt – czego w tym wszystkim obawiają się seniorzy i czy mają rację? Zacznijmy od początku, który miał miejsce w 2020 roku. Wtedy wprowadzono nowelizację ustawy Prawo upadłościowe. Dzięki zmianom można ogłosić upadłość osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej na zasadach uproszczonych. Jest to tzw. upadłość konsumencka. Nie ma żadnych ograniczeń co do wieku podmiotu postępowania, zatem jest to rozwiązanie dostępne również dla seniorów. Często mają oni jednak wiele wątpliwości związanych z przebiegiem procesu i boją się utraty środków do życia. Czy właśnie tak działa upadłość konsumencka, a emerytura zostaje skonfiskowana? Na szczęście nie. Nowelizację przepisów wprowadzono właśnie po to, aby chronić interesy dłużników. Przyjrzyjmy się temu zjawisku z bliska.

Jak już powiedzieliśmy, Prawo upadłościowe nie ogranicza wiekowo podmiotów, które mogą być podmiotami postępowania. Wiek poprodukcyjny nie stanowi zatem przeszkody. Ogólnie rzecz biorąc, upadłość ogłasza się wobec dłużników niewypłacalnych, czyli takich, którzy nie mają możliwości spłacania zobowiązań. W praktyce rzadko oddala się wniosek o upadłość konsumencką. Możliwość jej ogłoszenia odbiera się jedynie osobom, które doprowadziły do swojej niewypłacalności umyślnie, wskutek rażącego niedbalstwa lub w ciągu ostatnich 10 lat złożyły wniosek o upadłość i postępowanie umorzono.

Zajęcie emerytury przez syndyka to kwestia, która najczęściej powstrzymuje emerytów przed złożeniem wniosku. Rozumiemy te obawy, ale na szczęście możemy Was uspokoić – nie zostaniecie bez źródła utrzymania. Aby sprawdzić, ile może zabrać syndyk z emerytury, trzeba sięgnąć do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przeczytamy tam, że comiesięczne potrącenia na rzecz masy upadłości nie mogą przekroczyć 25% świadczenia. Pozostaje zatem pytanie, jak obliczyć część podlegającą zajęciu? Zgodnie z ustawą jest to „część świadczenia, pozostała po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych”. Kwestia syndyk a emerytura wygląda zatem następująco: do masy upadłości wlicza się 25% kwoty brutto miesięcznego świadczenia.

Zastanawiasz się, jak przebiega procedura upadłości konsumenckiej? Zajęcie emerytury przez syndyka nie następuje przecież „ot, tak”. Pierwszym krokiem jest oczywiście złożenie wniosku o upadłość konsumencką. Nie ma jednak czego się bać – jest to łatwiejsze, niż początkowo mogłoby się wydawać. Gotowy wzór można znaleźć w Internecie na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. Na kolejnym etapie sąd zweryfikuje poprawność i kompletność dokumentu oraz istnienie przesłanek oddalenia wniosku o upadłość konsumencką. Gdy stwierdzi się, że nie istnieją powody, aby postąpić inaczej, zostaje ogłoszona upadłość konsumencka emeryta. Wskutek tego działania umarza się wszelkie postępowania egzekucyjne. Wyznaczony zostaje syndyk, który ustala skład masy upadłości i przejmuje kontrolę nad jej składnikami. To konieczne, aby sprzedać składniki majątku dłużnika i przeznaczyć uzyskane środki na spłatę zobowiązań. Na tym etapie stwierdza się też, ile syndyk może zabrać z emerytury. Sporządza się również plan spłaty wierzytelności i następuje jego wykonanie. Na koniec znów potrzebny będzie udział sądu. Należy bowiem potwierdzić wykonanie planu spłaty długów i umorzenie pozostałych zobowiązań.

Wiele osób skorzystało z preferencyjnych przepisów nowej upadłości, a emeryci nie stanowią wyjątku. Czy wiesz, że przepisy ustawy można zastosować również dla rencistów? Procedury upadłościowe będą przebiegać analogicznie jak w przypadku emerytów. Jeśli zastanawiasz się, ile syndyk może zabrać z renty, spieszymy z odpowiedzią. Ponownie musimy zajrzeć do zapisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Tutaj również obowiązuje zasada, że maksymalna suma potrącenia nie może przekraczać 25% wysokości świadczenia rentowego brutto. Świadczeniobiorcy trzeba jednak pozostawić minimalną kwotę 825 zł. Suma ta wzrasta, jeśli na utrzymaniu upadłego są inne osoby.

Co do zasady, cały majątek dłużnika przeznacza się na spłatę długów podczas przeprowadzania upadłości konsumenckiej. A emerytura często jest jedynym, co senior posiada. Co zatem z upadłością w przypadku dłużnika bez prywatnego mienia? Jak najbardziej można o nią wnioskować. Trzeba jednak pamiętać, że sąd sprawdzi, czy upadły faktycznie nie posiada żadnego majątku. Nie warto więc taić informacji czy też pozbywać się wartościowego mienia przed złożeniem wniosku. Tutaj także ustala się plan spłaty wierzytelności. Różnica polega na tym, że roszczenia wierzycieli zaspokaja się jedynie z emerytury upadłego (konkretnie z tych 25%, które można potrącić). Jeśli jest to uzasadnione, często dochodzi do umorzenia całości lub części zobowiązań. Podobnie jest z kosztami postępowania upadłościowego. Jeśli masa upadłości jest niewystarczająca, pokrywa je tymczasowo Skarb Państwa. Gdy sąd uzna, że dłużnik nie jest w stanie ich uregulować, i te należności mogą podlegać umorzeniu.

Czy można uniknąć zajęcia emerytury przez syndyka? Wyłączenie składników majątku z masy upadłości to skomplikowane zagadnienie. Istnieje lista świadczeń wyłączonych z egzekucji. Należą do nich np. alimenty, stypendia, odszkodowania i 500+. Emerytur i rent zabrakło w wykazie, który znajdziemy w Kodeksie postępowania cywilnego. Trzeba jednak pamiętać, że upadłość konsumencka została stworzona po to, aby pomagać dłużnikom. Dlatego zawsze można złożyć wniosek o wyłączenie składnika majątku z masy upadłości. Największe szanse powodzenia mają dłużnicy, na których utrzymaniu pozostają osoby trzecie. Sprawy zawsze rozpatruje się jednak indywidualnie.

Osoby, którym przysługuje świadczenie emerytalne w minimalnej wysokości, mają szczególnie dużo wątpliwości wobec upadłości konsumenckiej. Obawiają się, że syndyk nie pozostawi im środków wystarczających do godnego utrzymania. Przepisy chronią jednak świadczeniobiorców! Wiemy już, ile syndyk może nam zabrać. Ale warto wiedzieć, że nie zawsze będzie to całe 25% świadczenia. W portfelu emeryta ma zostać nie mniej niż 825 zł – jest to tzw. kwota wolna od potrąceń, ustanowiona przez zapisy ustawy o emeryturach i rentach. Jej wartość jest większa, jeśli upadły ma na utrzymaniu inne osoby.

Wiemy, jaką część standardowego świadczenia emerytalnego może potrącić syndyk. Co jednak z tzw. trzynastką? To bardzo ciekawa kwestia. Okazuje się bowiem, że 13. Emerytura jest wyłączona z masy upadłości – syndyk nie ma prawa jej skonfiskować. Mimo tego emeryt pozostaje pod jego nadzorem, więc nie może dowolnie dysponować otrzymaną kwotą.

Upadłość konsumencka to instrument wspierający osoby zadłużone. Jeśli wahasz się, czy warto ją ogłosić, to wiedz, że to rozwiązanie ma liczne zalety. Zapewnia przede wszystkim spokój ducha, bo Twoimi długami zajmuje się syndyk. Wstrzymuje się też egzekucje komornicze, a odsetki karne od przeterminowanych zobowiązań przestają być naliczane. Plusem jest też możliwość umorzenia zobowiązań – w całości lub części. I wreszcie oddłużenie – największa korzyść będąca efektem procesu upadłościowego.

Upadłość konsumencka emeryta 2023 to nie tylko rozwiązanie możliwe do wykonania, ale często także korzystne dla zadłużonych. Można przeprowadzić proces nawet w przypadku emeryta bez majątku. Nigdy nie ma obaw, że syndyk zabierze całą emeryturę. W wyniku upadłości konsumenckiej najczęściej umorzone zostają niespłacone zobowiązania, a dłużnik może zacząć nowe życie – bez długów!