Paulina Przybysz
Paulina PrzybyszPożyczanie od rodziny to bardzo częsta praktyka. Jest ono z reguły szybsze, mniej sformalizowane i tańsze niż kredyt w banku czy pożyczka w firmie pożyczkowej. Z drugiej strony, ewentualne kłótnie o pieniądze i niejasności mogą prowadzić niekiedy nawet do wieloletnich konfliktów. Dlatego też umowa pożyczki w rodzinie jest spisywana coraz częściej, zwłaszcza w przypadku dużych sum. Nie jest ona oznaką braku zaufania, a sposobem na zabezpieczenie interesów obu stron. Co trzeba o niej wiedzieć?
Nie narażaj swoich relacji z rodziną – weź korzystny kredyt w banku.
Kredyt w banku jest wygodną alternatywą dla pożyczki w rodzinie. Z naszą pomocą weźmiesz go na atrakcyjnych warunkach, a potrzebne środki błyskawicznie trafią na Twoje konto. Nie zaryzykujesz w ten sposób kłótni i problemów w rodzinie.
Nikogo nie zdziwi fakt, że pożyczki w firmach pożyczkowych, a także kredyty w bankach, są ściśle uregulowane prawnie. Wiele osób jednak nie zdaje sobie sprawy, że istnieją również przepisy dotyczące pożyczek prywatnych, czy to udzielanych między członkami rodziny, znajomymi, czy nawet osobami całkiem sobie obcymi. Warunki i zasady związane z udzielaniem i braniem pożyczek prywatnych wyszczególnione są w Kodeksie cywilnym.
Musimy pamiętać, że nieznajomość prawa nie zwalnia z jego przestrzegania. Udzielanie pożyczek rodzinie wymagać może więcej formalności niż nam się wydaje, a niezastosowanie się do regulacji prawnych może oznaczać dla nas nieprzyjemne konsekwencje. Prawo nie definiuje konkretnie czegoś takiego jak pożyczka w rodzinie, natomiast osoby spokrewnione mogą liczyć na pewne benefity względem pożyczek prywatnych między osobami całkowicie sobie obcymi.
Pożyczki prywatne zawierane są bardzo często w formie werbalnej, trzeba jednak wskazać, że jeśli dotyczą one kwoty powyżej 1000 złotych, forma dokumentowa jest wymagana. Nie oznacza to oczywiście, że umowa pożyczki w rodzinie nie może dotyczyć również mniejszych kwot.
Umowa jest bardzo cennym narzędziem do rozstrzygania sporów, czy to między sobą, czy to w sądzie. Jeśli skonstruowano ją odpowiednio i obie strony miały czas się z nią zapoznać przed jej podpisaniem, umożliwia ona uniknięcie sporów o termin spłaty czy wysokość ewentualnych odsetek. Samo jej istnienie może zmotywować dłużnika do spłaty zadłużenia, w przeciwieństwie do mało sformalizowanej pożyczki zawartej ustnie.
Wypowiedzenie umowy pożyczki następuje z woli wierzyciela i oznacza ono, że domaga się on zwrotu całości należnych mu środków w określonym terminie. Okres wypowiedzenia często wskazany jest w umowie pożyczki i może on wynosić na przykład trzy miesiące, jeśli jednak nie został wyraźnie określony w umowie, przyjmuje się ustawowe 6 tygodni.
Przyczyną wypowiedzenia umowy jest najczęściej niespłacanie przez dłużnika swojego zobowiązania. Wyjątkiem jest sytuacja, w której w momencie udzielania pożyczki pożyczkodawca wiedział lub mógł się bez problemu dowiedzieć o kiepskiej sytuacji finansowej pożyczkobiorcy.
Odstąpienie od umowy jest przywilejem pożyczkobiorcy, z którego może on skorzystać w ciągu 14 dni od jej zawarcia bez podania przyczyny. W takim wypadku konieczne jest niezwłoczne zwrócenie pożyczonego kapitału, wraz z odsetkami za te kilka lub kilkanaście dni, przez które pożyczone środki były w naszym posiadaniu.
Podatek od czynności cywilnoprawnych, zwany powszechnie PCC, kojarzyć możemy przede wszystkim z darowiznami czy sprzedażami. Jego opłacenie jest jednak wymagane również w przypadku pożyczek prywatnych – także tych, których udzieliliśmy członkom rodziny, jednak istnieje w tym zakresie pewien wyjątek.
Podstawowa stawka PCC wynosi 2%. Jeśli w przeciągu ostatnich 5 lat nie pożyczyliśmy danej osobie, będącej członkiem naszej najbliższej rodziny (między innymi siostrą lub bratem, rodzicem, dziadkiem lub babcią), więcej niż 9 637 złotych, nie musimy opłacać podatku. Istnieje możliwość uniknięcia konieczności opłaty podatku nawet po przekroczeniu tej kwoty, natomiast w takim wypadku konieczne będzie spełnienie kilku warunków. Pożyczka ta:
Ponadto w ciągu 14 dni od zawarcia umowy konieczne jest wypełnienie i złożenie w odpowiednim dla miejsca zamieszkania Urzędzie Skarbowym formularza PCC-3.
Niedopełnienie obowiązku poinformowania US o zawarciu umowy pożyczki i wniesienia podatku PCC, jeśli nas on obowiązuje, może skończyć się nałożeniem na nas kary w postaci podwyższonej stawki podatku, tak więc jest to nie tylko niezgodne z prawem, ale także bardzo kosztowne.
Nie istnieje jeden konkretny wzór tego typu umowy. Każda umowa pożyczki w rodzinie może wyglądać nieco inaczej, natomiast są pewne elementy, które należy zawrzeć zawsze. Dzięki temu będzie ona czytelna i zrozumiała, co pozwoli uniknąć jakichkolwiek pomyłek czy nieścisłości. Chodzi konkretnie o:
Umowa powinna zostać osobiście podpisana przez obie strony. Warto zawrzeć także wpis, według którego w sprawach, które nie zostały w niej określone, przyjmowane będą zasady zawarte w Kodeksie cywilnym.
Pożyczki w rodzinie, nawet na duże kwoty, są często udzielane werbalnie, czy to dlatego, że nikt nie pomyślał o spisaniu umowy, czy też dlatego, że uważane byłoby to za dowód braku zaufania. W praktyce umowa nie tylko zapewnia obu stronom bezpieczeństwo w razie ewentualnego konfliktu, ale może być także wymagana prawnie, tak więc zdecydowanie warto o niej pamiętać. Jej spisanie nie jest trudne i można to zrobić samodzielnie, istnieje także wiele gotowych wzorów.
Pożyczki prywatne są uregulowane prawnie. Poniżej 1000 złotych można zawrzeć umowę pożyczki ustnie. Powyżej tej kwoty powinno się spisać umowę. Można to zrobić samodzielnie, bez udziału notariusza. Warto spisać fizyczną umowę, ponieważ pozwoli ona pokojowo rozwiązać konflikty w przypadku, gdyby któryś aspekt pożyczki stał się niejasny lub wyegzekwować należność gdy minął termin zwrotu pożyczki, a na naszym koncie dalej brak kwoty pożyczki, którą udzieliliśmy. Przy umowie ustnej może po jakimś czasie okazać się, że któraś ze stron źle zapamiętała jakieś ustalenia i udzielenie pożyczki wywoła problem, który trudno będzie polubownie rozwiązać.
Na korzyść pożyczek w rodzinie przemawia ich nieformalny charakter i niskie koszty. Z drugiej strony, pożyczanie pieniędzy między członkami rodziny może prowadzić do różnych konfliktów, zwłaszcza jeśli dojdzie do opóźnienia w spłacie i zwrot pożyczki od rodziny będzie trzeba wyegzekwować. Dlatego też warto rozważyć również inne rozwiązania, takie jak kredyt w banku, czy pożyczka w instytucji pozabankowej.
Zapłacić podatek pcc będziemy musieli w określonych w ustawie okolicznościach. Podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% obowiązuje również w przypadku pożyczek prywatnych. Nie będzie jednak konieczności jego zapłaty, jeśli dana osoba jest członkiem naszej najbliższej rodziny, zawarliśmy z nią odpowiednią umowę i przekazaliśmy środki przelewem na konto bankowe. Wciąż jednak konieczne będzie poinformowanie Urzędu Skarbowego o zawarciu pożyczki w terminie nie dłuższym niż 14 dni od zawarcia umowy.
