Rata kredytu – czy może być kosztem uzyskania przychodu?

Rata kredytu to następnie przez kilka lub kilkanaście lat opłata, którą firma ponosi w regularnych odstępach. Można się w związku z tym zastanawiać: czy można ją zakwalifikować jako koszt uzyskania przychodu i w ten sposób obniżyć podstawę opodatkowania? Jeśli tak, to czy kosztem uzyskania przychodu jest cała rata, czy tylko jej część? Wszystkie najważniejsze informacje na ten temat zostały zebrane poniżej.

Koszty uzyskania przychodu to wszelkiego rodzaju wydatki, czy to jednorazowe, czy stałe, które firma musiała ponieść, aby być w stanie zarabiać. Można zaliczyć do nich między innymi wykupienie licencji niezbędnego oprogramowania, raty leasingu, opłaty za Internet, zakup potrzebnego sprzętu i maszyn i wiele, wiele innych.

Nie w każdej formie opodatkowania koszty uzyskania przychodu mają znaczenie – wykorzystanie ich jako sposób na stworzenie tarczy podatkowej nie jest możliwe m.in. dla osób, które zdecydowały się na ryczałt. Koszty uzyskania przychodów są za to kluczowe dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych lub w ramach podatku liniowego.

W ich przypadku przychody są pomniejszane o koszty ich uzyskania, aby obliczyć dochód, od którego następnie nalicza się podatek dochodowy. Dzięki zaliczeniu danego wydatku w poczet kosztów można więc zmniejszyć ostateczną kwotę podatku dochodowego w sposób w pełni zgodny z obowiązującym prawem.

Zgodnie z ustawą o PIT, kosztem uzyskania przychodu nie mogą być między innymi wydatki na reprezentację oraz odsetki naliczone z powodu nieterminowej spłaty zobowiązań podatkowych i budżetowych.

Od podstawy opodatkowania nie można odliczyć także między innymi odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych, przekraczających 150 000 złotych. Szczegółowe informacje na temat wydatków wykluczonych z listy kosztów uzyskania przychodu znajdują się w artykule 23 wspomnianej ustawy.

Rata kredytu może być zakwalifikowana jako koszt uzyskania przychodu, ale jedynie częściowo. Z czego to wynika? Na każdą ratę kredytu składają się dwie części: część odsetkowa i kapitałowa. Część odsetkowa jest wynagrodzeniem dla banku za udzielenie zobowiązania, zaś kapitałowa to po prostu fragment pożyczonej kwoty. Kosztem uzyskania przychodu może być jedynie część odsetkowa.

Zwrot pożyczonego kapitału nie jest traktowany jako koszt, ponieważ w tym zakresie przedsiębiorca nie jest stratny, a jedynie oddaje część sumy, którą wcześniej pożyczył – tak więc po oddaniu samej całości kapitału wyjdzie „na 0”, a nie na minus. Każdy kredyt wiąże się co prawda ze zwróceniem bankowi więcej niż się pożyczyło, ale wynika to nie z części kapitałowej raty, tylko odsetkowej, która jest kosztem uzyskania przychodu.

Dodatkowo, kosztami uzyskania przychodu są także inne koszty związane z kredytem, które nie służą spłacie kapitału, takie jak na przykład prowizja czy ubezpieczenie zobowiązania. Część odsetkową kredytu i inne wydatki należy zaksięgować w momencie, kiedy zostaną one przez firmę faktycznie poniesione, a nie tylko naliczone.

Nie każdy kredyt będzie można zakwalifikować jako koszt uzyskania przychodu nawet częściowo. Konieczne jest spełnienie ściśle określonych warunków. Przede wszystkim kredyt musi być związany z prowadzoną działalnością gospodarczą – środki pozyskane w ten sposób powinny być spożytkowane na potrzeby firmy, a nie na przykład na wydatki osobiste jej właściciela.

Jednocześnie, jeśli mowa tutaj nie o spółce, a o jednoosobowej działalności gospodarczej, nic nie stoi na przeszkodzie, aby kosztem uzyskania przychodu były odsetki od kredytu zaciągniętego przez przedsiębiorcę jako osobę fizyczną. Środki nie mogą jednak zostać wykorzystane na cele prywatne.

Co równie ważne, odsetki (czy inne opłaty związane z kredytem) muszą zostać przez firmę opłacone, aby mogły zostać zakwalifikowane jako koszt uzyskania przychodu. Ponadto nie są kosztami uzyskania przychodu odsetki od kredytu, które zostały umorzone.

W poczet kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć nie tylko wydatki związane z kredytami udzielonymi w złotówkach, ale także kredytami walutowymi. W takim wypadku pojawiają się jednak dwa ważne warunki.

Pierwszy jest taki, że w ramach spłaty kredytu firma musi zwrócić kwotę kapitału większą niż suma otrzymanych środków. Drugi zaś stanowi, że otrzymane środki stanowiące spłatę kapitału powinny być niższe niż kwota udzielonego zobowiązania.

W takich przypadkach w Księdze Przychodów i Rozchodów może znaleźć się informacja o koszcie związanym z kredytem walutowym – konkretnie odliczyć od podstawy opodatkowania można różnicę między kwotą kredytu a kwotą oddanego bankowi kapitału.

Przedsiębiorcy chętnie zaciągają kredyty hipoteczne na nieruchomości, które są następnie wykorzystywane jako biura, fabryki czy magazyny. Jeśli całość danej nieruchomości będzie wykorzystywana do celów biznesowych, można zaliczyć w koszty uzyskania przychodów całą część odsetkową raty kredytu i inne opłaty związane z danym zobowiązaniem.

Co w sytuacji, kiedy na przykład jedno pomieszczenie służy jako gabinet czy biuro, a reszta nieruchomości jest wykorzystywana w celach prywatnych? W takim przypadku można zakwalifikować jako koszt uzyskania przychodu taką część raty, jaka część budynku służy celom firmowym. Jeśli więc 30% przestrzeni ma charakter firmowy, a reszta prywatny, to kosztem uzyskania przychodu będzie 30% opłaconych odsetek.

W przypadku pożyczek obowiązują takie same zasady, jak w przypadku kredytów. Oznacza to, że tak, jak rata kredytu jest kosztem uzyskania przychodu w części odsetkowej, jest nim również część odsetkowa raty pożyczki.

Konieczne jest jednak spełnienie wszystkich wymienionych wcześniej warunków, a więc skapitalizowane odsetki muszą być faktycznie opłacone przez firmę. Środki z pożyczki powinny być spożytkowane na cele firmowe, niezależnie od tego, czy zobowiązanie zostało zaciągnięte przez właściciela firmy jako osoba prywatna, czy jako firma.

Odpowiedź na pytanie, czy rata kredytu jest kosztem uzyskania przychodu nie jest dla przedsiębiorców ani całkowicie pozytywna, ani negatywna. Co prawda można dzięki niej obniżyć podstawę opodatkowania, ale tylko o wysokość odsetek kredytu i innych związanych z nim opłat. Część raty służąca zwrocie pożyczonego kapitału nie jest już kwalifikowana jako koszt uzyskania przychodu.

Warto więc pamiętać o tym, że, jeśli firma aktualnie spłaca jakieś kredyty lub pożyczki, mogą one zostać częściowo wykorzystywane do zbudowania tarczy podatkowej. Dzięki temu możliwe jest oszczędzenie sporej kwoty na podatkach, w całkowicie legalny sposób. Podobnie jest chociażby w przypadku rat leasingu operacyjnego, które z kolei można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w całości, a nie tylko ich część odsetkową.