Wypowiedzenie umowy kredytowej – co trzeba o nim wiedzieć?

Zanim zajmiemy się tym, czy bank może czy bank może cofnąć wypowiedzenie kredytu, warto pochylić się nad tym, czym to wypowiedzenie właściwie jest.

Wypowiedzenie umowy kredytowej przez bank to jednostronne oświadczenie woli – brzmi to może skomplikowanie, ale wcale takie nie jest. Bank po prostu ze swojej strony oświadcza nam, że chce wypowiedzieć nam umowę kredytową i wskazuje, w jakim terminie żąda spłaty całości zobowiązania.

Ustawa przewiduje termin minimum 30 dni (chociaż nic nie stoi na przeszkodzie, aby był on dłuższy – wszystko zależy od woli banku), istnieje jednak pewien wyjątek. Jeśli jest bardzo podobne, że dana osoba niedługo ogłosi upadłość konsumencką, bank może domagać się spłaty zadłużenia w ciągu 7 dni.

Bardzo wiele osób, które przechodzą przez trudności finansowe nie decyduje się na kontakt z bankiem i próbę poprawienia w ten sposób swojej sytuacji. Wielu dłużników woli odrzucać połączenia telefoniczne i wyrzucać listy, po czym nagle okazuje się, że w krótkim czasie trzeba oddać całość zadłużenia.

W takim wypadku często pada następujące pytanie: czy można cofnąć wypowiedzenie umowy kredytowej? Niestety, odpowiedź na nie z pewnością nie ucieszy większości zadłużonych.

W większości przypadków okaże się, że cofnięcie wypowiedzenia kredytu jest po prostu niemożliwe, o ile został on wypowiedziany zgodnie z prawem. Jeśli tak się nie stało, z bankiem można walczyć w sądzie. W przeciwnym wypadku konieczna będzie spłata całości zadłużenia. Może to być jednak bardzo trudne, a wręcz niemożliwe. Wtedy prawdopodobnie dojdzie do wniesienia sprawy do sądu i egzekucji komorniczej.

Wobec tego zdecydowanie warto zawczasu zadbać, aby do takiej sytuacji nie doszło. Jeśli mamy problemy finansowe i nie jesteśmy w stanie terminowo spłacać zadłużenia, możemy zwrócić się do banku z wnioskiem o restrukturyzację kredytu. Kilkumiesięczne wakacje kredytowe lub rozłożenie zobowiązania na więcej rat może sprawić, że cała sprawa zakończy się dla nas szczęśliwie.

Bank nie może wypowiedzieć umowy kredytowej w dowolnej chwili i bez powodu. Nawet jeśli doszłoby do takiej sytuacji, sąd przyznałby rację kredytobiorcy. Konsumentów bowiem chroni przed taką sytuacją prawo. Stanowi ono jasno, że przed wypowiedzeniem umowy (które musi nastąpić z ściśle określonego powodu) poczynione muszą być pewne kroki, które dadzą kredytobiorcy szansę na uniknięcie tego wydarzenia. Wobec tego w jakich sytuacjach bank ma możliwość legalnego wypowiedzenia umowy kredytowej?

• Kredytobiorca nie dotrzymał warunków umowy kredytowej (na przykład nie spłaca zadłużeń w terminie).
• Znacznie obniżyła się zdolność kredytowa kredytobiorcy (np. wynagrodzenia pracownika uległo znacznemu obniżeniu).
• Bank został wprowadzony w błąd przez kredytobiorcę, na przykład odnośnie jego danych osobowych czy stanu majątkowego.
• W przypadku kredytów celowych (takich jak np. kredyt hipoteczny) – wykorzystanie środków na inne cele, niż te wskazane bankowi.
• Jeśli zabezpieczeniem kredytu jest nieruchomość – obniżenie jej wartości.

Najczęstszą przyczyną wypowiadania przez bank umów kredytowych jest oczywiście niespłacanie zobowiązań w terminie. Warto wiedzieć, że zanim bank wypowie umowę, musi wysłać kredytobiorcy ostateczne wezwanie do zapłaty. Wtedy też klient będzie miał minimum 14 dni na dokonanie wpłaty, która poskutkuje tym, że umowa nie zostanie zerwana.

W ostatecznym wezwaniu do zapłaty powinna znaleźć się informacje o tym, że kredytobiorca może się zwrócić do banku z wnioskiem o na przykład wcześniej już wspomnianą restrukturyzację kredytu. Nie warto takiego listu ignorować, ponieważ prawdopodobnie za kilka tygodni otrzymamy kolejny – już z informacją o wypowiedzeniu umowy kredytowej. Wtedy też będziemy zmuszeni pytać, czy można cofnąć wypowiedzenie umowy kredytowej.

Wypowiedzenie umowy kredytowej może być nie tylko inicjatywą banku. W każdej chwili może go dokonać także kredytobiorca, o ile zobowiązanie zostało zaciągnięte na okres dłuższy niż rok i jest to zgodne z zapisami umowy kredytowej. Zachowany musi także zostać okres wypowiedzenia o długości trzech miesięcy.

Możliwe na przykład, że udało nam się wejść w posiadanie sporej sumy gotówki i chcemy jak najszybciej uwolnić się od naszych zobowiązań wobec banku – jak najbardziej jest to możliwe.

Nie musimy zresztą nawet podawać przyczyny naszej decyzji. Ważne jest jednak, aby zdawać sobie sprawę z czym się taka decyzja wiąże. Jeśli wypowiemy bankowi umowę kredytową, będziemy musieli od razu spłacić zarówno jej pozostałą część kapitałową, jak i naliczone do tej pory odsetki.

Może się także okazać, że za wcześniejszą spłatę kredytu będziemy musieli ponieść jakąś dodatkową opłatę (na przykład kilka procent jego wartości). W niektórych przypadkach, zwłaszcza w kwestii kredytów hipotecznych, wypowiedzenie umowy kredytowej może więc okazać się mało korzystne.

Warto przy okazji wspomnieć, że możliwe jest wypowiedzenie nie tylko umowy kredytowej, ale także umowy pożyczki. Odbywa się to na podobnych zasadach co w przypadku umowy kredytowej.

Umowę pożyczki, zarówno na czas określony, jak i nieokreślony, można wypowiedzieć pod warunkiem, że znajduje się w niej odpowiedni zapis. Może on dotyczyć na przykład tego, że pożyczkodawca ma prawo wypowiedzieć umowę, jeśli pożyczkobiorca nie spłaci kilku rat z rzędu. W przeciwnym wypadku takiej umowy pożyczki nie można wypowiedzieć.

Jeśli chodzi konkretnie o pożyczki na okres nieokreślony, to według Kodeksu Cywilnego pożyczkodawca wypowiedzieć ją może w każdej chwili, ale musi zachować minimum 6 tygodniowy okres wypowiedzenia.

Zawsze możliwe jest także rozwiązanie (nie wypowiedzenie, ponieważ wtedy żadna ze stron nie wypowiada umowy) umowy pożyczki za porozumieniem stron.

Bywa, że określeń „odstąpienie od umowy kredytu” i „odstąpienie od umowy pożyczki” używa się wymiennie z „wypowiedzeniem umowy kredytu” i „wypowiedzeniem umowy pożyczki”. Jest to spory błąd.

Odstąpienie od kredytu lub pożyczki może nastąpić w terminie 14 dni od ich zawarcia. Kredytobiorca czy też pożyczkobiorca nie musi podawać żadnych powodów takiej decyzji, nie może także zostać obciążony żadnymi dodatkowymi kosztami z tytułu rezygnacji z zaciągniętego zadłużenia. Jest za to zobowiązany do zwrotu pożyczonej kwoty.

Można to porównać w pewnym sensie do możliwości zwrotu w przeciągu kilku tygodni przedmiotu zakupionego przez Internet. W ten sposób prawo daje klientowi możliwość jeszcze raz zastanowienia się i przemyślenia decyzji o zaciągnięciu kredytu lub pożyczki. Biorąc pod uwagę, że mowa tu zazwyczaj o wysokich kwotach, jest to zdecydowanie wskazane.

Wypowiedzenie umowy kredytowej przez bank jest ostatecznością, która nie jest szczególnie korzystna ani dla klienta, ani dla banku. Problem jednak w tym, że odpowiedź na pytanie czy bank może cofnąć wypowiedzenie kredytu brzmi z reguły nie. Jeśli więc już umowa została nam wypowiedziana, tak naprawdę niewiele możemy zrobić (pod warunkiem, że bank zrobił to w sposób zgodny z prawem).

Jest to sytuacja skrajnie niekorzystna. W końcu jak ktoś, komu problem sprawia kilka poprzednich rat, ma nagle spłacić całą kwotę kredytu? Dlatego też warto dbać, aby do niej nie doszło. Wbrew pozorom banki są skłonne na pewne ustępstwa wobec swoich klientów, zwłaszcza jeśli są oni w stanie udowodnić, że ich trudności są przejściowe i sytuacja wkrótce się polepszy.