Kredyt w banku spółdzielczym – co trzeba o nim wiedzieć?

Czy w rzeczywistości kredyt w banku spółdzielczym może konkurować z kredytem udzielanym w banku komercyjnym? Jak dostać kredyt w banku spółdzielczym? Jak banki spółdzielcze podchodzą do oceny zdolności kredytowej?

Większość osób kojarzy takie pojęcie, jak banki spółdzielcze, ale w praktyce nie do końca wie, co ono właściwie oznacza. W takim razie czym są banki spółdzielcze? Są to instytucje finansowe o następujących cechach:

• najważniejszym celem nie jest jak największy zysk
• zasięg jest ograniczony
• proste oferty pozbawione zbędnych dodatków.

Nadrzędnym celem banków komercyjnych jest, jak wskazuje zresztą sama nazwa, generowanie jak największego przychodu. Nie ma w tym oczywiście nic złego, natomiast oznacza to, że nie zawsze tradycyjny kredyt w banku będzie dla klienta najbardziej korzystnym rozwiązaniem. Banki spółdzielcze nie priorytetyzują bowiem do tego samego stopnia zysku, co pozwala im przyjmować w wielu kwestiach bardziej przyjazną klientom politykę. Dlaczego jest to możliwe? Podczas gdy każdy bank komercyjny jest spółką akcyjną, co wymaga dostarczania aukcjonariuszom jak najwyższych zysków, banki spółdzielcze są spółdzielniami, które zajmują się działalnością bankową, podlegają wobec tego nieco innym prawom.

Je również obowiązuje ustawa Prawo bankowe, ale przy tym także muszą stosować się do zasad prawa spółdzielczego. Ucieszyć może fakt, że kapitał założycielski banków spółdzielczych pochodzi bezpośrednio od ich członków, a więc jest to kapitał całkowicie polski, niezwiązany z żadną zagraniczną firmą.

Zasięg banków spółdzielczych jest z reguły ograniczony, chociaż trzeba w tym miejscu wskazać, że wśród setek funkcjonujących w Polsce banków spółdzielczych znaleźć można zarówno banki bardzo niewielkie, jak i większych rozmiarów instytucje. Oznacza to, że niektóre z nich mogą mieć po kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt placówek (chociaż wciąż jest to stosunkowo niewiele w porównaniu z bankami komercyjnymi, które z reguły mają zasięg ogólnopolski), co nie zmienia faktu, że są to banki regionalne. Ich celem jest przyciągnięcie jak największej liczby klientów bezpośrednio ze swojej niedalekiej okolicy.

Oferty banków spółdzielczych potrafią się między sobą diametralnie różnić. W większości przypadków wspólny jest jednak fakt, że oferty tego typu instytucji są często znacznie prostsze, niż w przypadku banków komercyjnych. Jest tak dlatego, że na ogół banki spółdzielcze nie mają tak szerokiej gamy produktów bankowych do zaoferowania, a przy tym nie zabiegają, aby klient jednocześnie łączył kilka różnych produktów (czyli na przykład nie dodają do kredytu hipotecznego karty kredytowej czy kredytu gotówkowego, bez której wyższa jest jego marża).

Nadmieniono, że banki spółdzielcze mają stosunkowo ograniczoną ofertę produktową. Co w takim razie oferują? Przede wszystkim są to:

• kredyty gotówkowe i hipoteczne
• karty kredytowe
• możliwość prowadzenia rachunku.

Jednak co ciekawe, niektóre banki spółdzielcze idą z duchem czasu i stopniowo rozszerzają swoją działalność, na przykład o przechowywanie papierów wartościowych czy bank spółdzielczy kredyt online. Panuje mylne przekonanie, że wszystkie banki spółdzielcze są archaiczne i mało wygodne we współczesnych czasach, zwłaszcza dla młodych ludzi. W praktyce jednak sprawa wygląda w wielu przypadkach zupełnie inaczej. Dla wielu banków spółdzielczych standardem jest już na przykład posiadanie rozbudowanej aplikacji mobilnej, a samo udzielenie kredytu jest szybkie i bezproblemowe.

Wiemy już, czym są banki spółdzielcze, pora więc pochylić się nad tym, jakie są warunki udzielanych przez nie kredytów. Skoro nie działają one jedynie dla zysków, można założyć, że w wielu przypadkach będą one bardziej atrakcyjne, niż w przypadku kredytów w bankach komercyjnych. W wielu przypadkach będzie to prawda. Jeśli chodzi o kredyt w banku spółdzielczym warunki potrafią się znacznie różnić nie tylko w zależności od zrzeszenia, ale także indywidualnie w zależności od danego banku. Ich pracownicy mają także zazwyczaj większą dowolność i pole manewru w zakresie dopasowywania się do potrzeb i wymagań klientów.

Rozważając kredyt w banku spółdzielczym oprocentowanie jest tym, na co powinniśmy przede wszystkim zwrócić uwagę. Jest spora szansa, że będzie ono mniejsze niż w przypadku analogicznego kredytu w bankach komercyjnych. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku kredytów hipotecznych, gdzie nawet pozornie niewielka obniżka marży o 0,15% czy 0,2% w stosunku do banków komercyjnych zrobi niemałą różnicę w całkowitym koszcie kredytu (może to być nawet kilkanaście tysięcy złotych). Jak się okazuje, bank spółdzielczy kredyt hipoteczny – opinie są w wielu przypadkach bardzo zachęcające.

Osoby rozważające zaciągnięcie w banku spółdzielczym kredytu, zwłaszcza, kiedy chodzi o dużą sumę (czyli na przykład kredyt hipoteczny), mogą czuć pewną obawę w związku z bezpieczeństwem takiego rozwiązania. W końcu podczas gdy banki komercyjne mogą przechodzić przez gorsze okresy, to z reguły nie kończy się to upadkiem.

Za to szerokim echem odbiła się sprawa upadku Spółdzielczego Banku Rzemiosła i Rolnictwa (SK Bank) w Wołominie w 2015 roku, która zaowocowała postawieniem przez prokuraturę zarzutów ponad 90 osobom. Na szczęście jednak jest to odizolowany przypadek. Trzeba przyznać, że banki spółdzielcze z racji swojej natury (małej ilości placówek, nienastawienia na zysk, niewielkiego kapitału) są bardziej narażone na potencjalne problemy finansowe. Podjęto w związku z tym pewne kroki, które znacznie zwiększają bezpieczeństwo korzystania z tego typu instytucji.

Wszystkie banki spółdzielcze, które nie posiadają kapitału o wysokości minimum 5 milionów euro, nie mogą działać samodzielnie. Za to mogą (pod warunkiem, że ich kapitał wynosi minimum 1 milion euro) działać w zrzeszeniu z innymi bankami, co gwarantuje większą stabilność i oddala groźbę upadku. W praktyce oznacza to także, że niemal wszystkie banki spółdzielcze muszą obowiązkowo być zrzeszone. Obecnie działa niezależnie zaledwie jeden bank spółdzielczy – sięgający swoją historią aż do 1898 roku Krakowski Bank Spółdzielczy, posiadający łącznie 76 placówek na terenie 4 województw. W Polsce istnieją dwa zrzeszenia banków spółdzielczych:

• Spółdzielcza Grupa Bankowa (SGB)
• Bank Polskiej Spółdzielczości (BPS).

Banki zrzeszone w ramach jednego zrzeszenia zobowiązane są zasadą solidarności, a więc muszą wzajemnie sobie pomagać. W związku z tym kredyt w banku spółdzielczym można uznać za nie mniej bezpieczne rozwiązanie, niż kredyt w banku komercyjnym. Warto także napomknąć, że w mało prawdopodobnym przypadku upadku banku spółdzielczego, w którym spłacamy kredyt, prawdopodobnie nawet nie odczujemy żadnych zmian, a po prostu zobowiązanie dalej spłacać będziemy w tej samej wysokości, tylko innemu podmiotowi.

Procedura udzielania kredytu w banku spółdzielczym jest taka sama, jak w bankach komercyjnych, a żeby otrzymać kredyt nie trzeba być członkiem spółdzielni, której własnością jest bank. Wniosek o kredyt składa się w placówce banku, legitymując się przy tym dowodem osobistym i składając wraz z nim wszelkie potrzebne dokumenty (czyli przede wszystkim potwierdzenie wysokości naszych dochodów). W niektórych bankach możliwe jest złożenie wniosku przez Internet, natomiast później i tak konieczne będzie osobiste podpisanie jego wersji papierowej.

Kredyt w banku spółdzielczym potrafi być tańszy niż w komercyjnej konkurencji, jednak to nie jest tym, co większość klientów tych instytucji ceni sobie najbardziej. Przede wszystkim banki spółdzielcze chwali się za bardzo częste i zróżnicowane działania, które podejmują w stronę rozwoju lokalnej społeczności, a także za indywidualne podejście do klienta. Banki spółdzielcze często dofinansowują na przykład lokalne placówki edukacyjne, a także organizują wydarzenia charytatywne i dzielą się wiedzą z zakresu finansów. Cieszą się więc w wielu przypadkach bardzo dobrą reputacją i zaufaniem wśród lokalnej społeczności.

Jak już wspomnieliśmy, aby wziąć kredyt w banku spółdzielczym czy otworzyć konto nie trzeba być jego udziałowcem. Mimo wszystko może to być ciekawe rozwiązanie, ponieważ daje ono dostęp do bardzo ciekawych możliwości, na przykład brania udziału w demokratycznych głosowaniach odnośnie spraw istotnych dla banku. Proces stawania się udziałowcem jest stosunkowo prosty. Wystarczy, że złożymy na piśmie odpowiednią deklarację, a także wniesiemy wpisowe i zakupimy minimum jedną akcję. Wszyscy udziałowcy danego banku mają równe prawa, niezależnie od ilości posiadanych akcji.

Nawet jeśli obecnie nie korzystamy z usług banku spółdzielczego i nie planujemy tego robić, mimo wszystko warto wiedzieć, jak dostać kredyt w banku spółdzielczym i czym się on charakteryzuje. Wiedza ta może się wcześniej lub później przydać. Branie kredytu w banku spółdzielczym czy ogółem korzystanie z usług banków spółdzielczych wciąż jest w Polsce rozwiązaniem stosunkowo niszowym. Taka sytuacja wynika w dużej mierze z negatywnych stereotypów, jakie krążą na temat tych instytucji. Mówi się chociażby, że są one mało bezpieczne bądź niewystarczająco rozwinięte technologicznie. Prawda jest jednak taka, jak wynika z zaprezentowanych powyżej argumentów, że bankom spółdzielczym warto chociaż dać szansę.

Nie stoją one w przeszłości, a cały czas ewoluują i zmieniają się, aby jak najlepiej dopasować się do potrzeb swoich klientów. Co oczywiste, nie zawsze kredyt w banku spółdzielczym będzie najbardziej opłacalnym rozwiązaniem, ale warto pamiętać o tym, aby brać je w swoich porównaniach i rozważaniach pod uwagę. Jeśli chodzi o hipoteczny kredyt w banku spółdzielczym oprocentowanie to zdecydowanie coś, co powinno być dla nas szczególnie istotne. Wiele osób nawet nie zdaje sobie sprawy, że w tego typu instytucjach można zaciągać kredyty mieszkaniowe, które mają bardzo korzystne RRSO (rzeczywista roczna stopa oprocentowania).