Klient wysokiego ryzyka a kredyty i pożyczki

Każdy inwestor może mieć inny poziom ryzyka, które jest skłonny zaakceptować. Udzielanie kredytów osobom, które z dużym prawdopodobieństwem nie byłyby w stanie spłacić ich w terminie, stanowi duże zagrożenie dla płynności finansowej banku, w związku z czym tak zwani klienci wysokiego ryzyka mogą mieć poważny problem z uzyskaniem pozytywnej decyzji kredytowej. Tylko kim oni właściwie są i na jakiej podstawie banki dokonują ich oceny?

Ciężko jest jednoznacznie zdefiniować, kim jest klient wysokiego ryzyka, ponieważ jego sylwetka ulega ciągłym przemianom na podstawie dostępnych danych statystycznych. Przykładowo, niegdyś klientami podwyższonego ryzyka były przede wszystkim osoby w szczytowym wieku produkcyjnym (30-40 lat), dzisiaj w tej kategorii królują osoby stosunkowo młode, do 25 roku życia.

Niezależnie od tego, ile ma lat i gdzie mieszka w danym momencie przeciętny klient wysokiego ryzyka, ta grupa charakteryzuje się zawsze dwoma cechami. Przede wszystkim jej przedstawiciele mają negatywną historię w BIK, a więc wielokrotnie zdarzało im się spóźniać z płatnością rat kredytów lub pożyczek (aczkolwiek trzeba wskazać, że nie wszyscy pożyczkodawcy przekazują do BIK dane o udzielonych pożyczkach). Ktoś, kto został wpisany na listę dłużników (na przykład KRD) z powodu nieopłaconego abonamentu za telefon lub Internet czy rachunków za energię elektryczną również może się spodziewać, że bank nie spojrzy na niego łaskawym okiem.

Warto wiedzieć, że negatywne wpisy znikają z BIK-u po 5 latach od spłaty danego długu, zaś z rejestrów dłużników – w ciągu kilku tygodni od ich uregulowania. Kolejnym znakiem charakterystycznym klienta podwyższonego ryzyka jest to, że jego długi cały czas się powiększają, czy to ze względu na odsetki karne naliczane za brak terminowej spłaty, czy z powodu brania kolejnych pożyczek i niespłacaniu poprzednich.

Algorytmy wykorzystywane przez banki do oceny ryzyka kredytowego są bardzo złożone, i co oczywiste, niedostępne dla ogółu. Wiadome jest jednak, że wykorzystują one dane dotychczasowych niesolidnych dłużników i porównują je do danych zawartych w nowych wnioskach kredytowych. Jeśli zbyt mocno przypominamy swoim profilem osoby, które w przeszłości okazały się niewiarygodne, nasz poziom ryzyka kredytowego będzie duży. Część czynników, które brane są pod uwagę nikogo z pewnością nie zaskoczą, inne – mogą wydać się mało istotne. Można wyróżnić wśród nich dwie kategorie. Istotne są bez wątpienia podstawowe dane, takie jak:

• wiek
• stan cywilny
• wykształcenie
• ilość osób na utrzymaniu.

Druga kategoria dotyczy bezpośrednio stanu (obecnego, jak i przeszłego oraz przyszłego) naszych finansów i zaliczają się do niej takie elementy, jak:

• wysokość dochodów, miejsce i forma zatrudnienia;
• ilość posiadanych rachunków bankowych, lokat, programów inwestycyjnych, ubezpieczeń;
• historia zatrudnienia;
• ilość i wysokość posiadanych długów;
• historia kredytowa.

Jak widać, czynników wpływających na ocenę ryzyka kredytowego jest bardzo wiele, w związku z tym samodzielne ustalenie, czy mamy w naszej konkretnej sytuacji szansę na pozytywną decyzję kredytową jest bardzo trudne. Warto w takiej sytuacji skorzystać z pomocy doświadczonego pośrednika kredytowego, który wie doskonale, w jakim banku panują jakie zasady i gdzie należy się zwrócić, aby kredyt został przyznany bez żadnych problemów.

Banki dokonują stopniowania ryzyka kredytowego – nie jest tak, że dzielą klientów tylko na dwie kategorie, czyli klientów wysokiego ryzyka i innych. Wyróżnia się:

• klientów niższego ryzyka
• klientów średniego ryzyka
• klientów podwyższonego ryzyka
• klientów wysokiego ryzyka.

Jak łatwo zauważyć, nie ma na tej liście klientów zerowego ryzyka. Wynika to z faktu, że tacy klienci po prostu nie istnieją. Nawet jeśli ktoś jest bardzo bogaty, a pożycza niewielką sumę, to wciąż istnieje bardzo minimalne, ale jednak rzeczywiste ryzyko, że na przykład dana osoba poważnie zachoruje czy w wyniku zapaści rynku straci cały majątek.

Dlatego też nawet klient pozornie idealny nie może być całkowicie pewny decyzji banku. Klient niższego ryzyka to taki, który spłaca długi na czas, ma wysoką zdolność kredytową i stabilną sytuację finansową. Jeśli złoży wniosek o kredyt na kwotę nie przekraczającą w sposób oczywisty swoich możliwości finansowych, może być niemal pewien pozytywnej odpowiedzi. Klient średniego ryzyka, najprawdopodobniej, również otrzyma pozytywną decyzję kredytową, natomiast jego zdolność kredytowa może być na mniej bezpiecznym poziomie. Klient podwyższonego ryzyka musi liczyć się z tym, że nawet jeśli bank będzie skłonny przyznać mu kredyt, to nie na tak korzystnych warunkach, jak bardziej wiarygodnym osobom. Może się on spotkać z koniecznością poręczenia kredytu przez osobę trzecią, czy po prostu otrzyma ofertę kredytu o wyższym oprocentowaniu, czy prowizji.

Klient wysokiego ryzyka, będący tematem tego artykułu, jak już wiemy, charakteryzuje się negatywną historią kredytową i ciągle narastającym zadłużeniem. W jego przypadku szanse na samodzielne uzyskanie kredytu są niewielkie, jeśli nie wręcz nieistniejące. Konieczna może być więc pomoc dobrego pośrednika kredytowego.

Firmy pożyczkowe znane są między innymi z tego, że często mają wobec swoich klientów znacznie niższe wymagania niż banki. Czy to w zakresie zdolności kredytowej, czy historii kredytowej. Oznacza to, że często zwracają się do nich osoby, które z różnych względów nie mogą liczyć na otrzymanie pozytywnej decyzji w banku. Czy to oznacza, że nawet klient wysokiego ryzyka otrzyma pożyczkę w instytucji pozabankowej? Nie zawsze (nawet firmy pożyczkowe niekiedy nie chcą podejmować skrajnie wysokiego ryzyka), natomiast szanse są bez wątpienia znacznie większe. Wszystko zależy od indywidualnej sytuacji, a w szczególności wysokości długu, negatywnych wpisów w BIK-u i wysokości dochodów.

Klientów wysokiego ryzyka jest stosunkowo niewiele. Większość Polaków znajduje się w grupie klientów średniego lub niższego ryzyka, co oznacza, że pozyskanie korzystnego kredytu nie powinno być ogromnym problemem, zwłaszcza jeśli skorzystamy z profesjonalnej pomocy. Jeśli jednak zostaniemy zakwalifikowani jako klienci potencjalnie bardzo ryzykowni, bez wsparcia pośrednika kredytowego, nasze szanse na pozytywną decyzję kredytową będą niewielkie.