Co sprawdza bank przed udzieleniem kredytu

Niestety, procedury w bankach są ze względów bezpieczeństwa znacznie bardziej rozbudowane. Chociaż w zakresie redukowania nadmiaru formalności zachodzą pewne postępy, mimo wszystko otrzymanie kredytu trwa znacznie dłużej niż w przypadku pożyczek. Zwłaszcza, jeśli chodzi o kredyty długoterminowe i zaciągane na wysokie kwoty (czyli przede wszystkim kredyty hipoteczne). W takim razie co sprawdza bank przed udzieleniem kredytu? Dlaczego ten proces musi tyle trwać?

Zastanawiać się można, dlaczego firmy pożyczkowe są w stanie udzielać pożyczek w tak szybki i prosty sposób, a banki nie (chociaż są od tej reguły pewne wyjątki). Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że specyfika działania banków i firm pożyczkowych jest bardzo różna.

Działanie banków jest znacznie ściślej regulowane prawnie. Podczas gdy firmy pożyczkowe działają na podstawie Kodeksu Cywilnego, na potrzeby banków stworzono specjalną ustawę Prawo Bankowe.

Ponadto banki znane są z tego, że zazwyczaj (chociaż nie zawsze) oferują niższe oprocentowanie i prowizje niż firmy pożyczkowe. W związku z tym nie mogą ryzykować, że klient będzie niewypłacalny, ponieważ będą na udzieleniu mu kredytu bardzo stratne.

Z kolei firmy pożyczkowe mogą rekompensować sobie ryzyko udzielanie kredytu osobom niezweryfikowanym (o niepotwierdzonych dochodach, z niską zdolnością kredytową czy negatywną historią kredytową) bardzo wysokimi kosztami pożyczki i ogromnymi karami związanymi z niespłaceniem jej na czas.

Windykacja niewypłacalnego dłużnika często kończy się niepowodzeniem i sprawa kierowana jest do sądu. Nawet egzekucja komornicza nie gwarantuje, że wierzyciel otrzyma swoją należność. Banki są instytucjami bardzo stabilnymi – stosunkowo rzadko pojawiają się nowe i upadają stare, w przeciwieństwie do firm pożyczkowych. Dlatego też nie mogą sobie pozwalać na duże straty. Bardziej opłaca im się udzielanie mniej korzystnych (z punku widzenia zarobku banku), ale bezpieczniejszych kredytów.

Co bank sprawdza przy udzielaniu kredytu? Przy wnioskowaniu o kredyt w pierwszej kolejności sprawdzone zostaną:

• tożsamość wnioskującego
• poprawność wypełnienia wniosku o kredyt
• załączenie wymaganych dokumentów (np. zaświadczenia o dochodach).

Oczywiste jest, dlaczego bank musi w pierwszej kolejności zweryfikować tożsamość kredytobiorcy.  Nie można dopuścić do sytuacji, w której pozwoli się komuś na wyłudzenie kredytu na nieswoje dane.

Firmy pożyczkowe z reguły udzielają pożyczek w Internecie, gdzie wymagają od klientów wprowadzenia danych z dowodu osobistego i wykonania przelewu weryfikacyjnego. Kredyty w bankach w większości przypadków bierze się osobiście, gdzie do potwierdzenia naszej tożsamości wystarczy ważny dowód osobisty. Poprawność wniosku o kredyt także jest kluczowa, ponieważ jeśli na późniejszym etapie okaże się, że popełniono błąd, ciężej go będzie naprawić. Dlatego też już na samym początku całego procesu udzielania kredytu sprawdza się, czy potencjalny kredytobiorca właściwie wypełnił niezbędny formularz.

Do swojego wniosku należy zazwyczaj dołączyć dodatkowe dokumenty. Podstawą jest w większości przypadków zaświadczenie o dochodach od pracodawcy. Czasami można ten wymóg ominąć, jeśli w danym banku mamy założony rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy. Na podstawie wyciągu bank będzie w stanie samodzielnie ustalić wysokość naszego wynagrodzenia, o ile otrzymujemy je właśnie na konto. Większej ilości dokumentów wymagają kredyty hipoteczne, które zostaną szczegółowo opisane w dalszej części tego wpisu.

Jeśli powiedzie się weryfikacja tożsamości, poprawności wypełnienia wniosku i załączenia do niego koniecznych dokumentów, to w dalszej kolejności bank przejdzie do oszacowania zdolności kredytowej wnioskującego.

O zdolności kredytowej słyszał zapewne niemal każdy, jednak wiedza o tym, czym ona właściwie jest i co się na nią składa nie jest już tak powszechna. Warto ją poszerzyć, ponieważ to właśnie nasza zdolność kredytowa w dużej mierze zdecyduje o tym, czy otrzymamy wymarzony kredyt.

Zdolność kredytowa to nic innego, jak zdolność potencjalnego kredytobiorcy do spłaty całości zadłużenia w wyznaczonym terminie. Mówiąc prościej, zdolność kredytowa wskazuje, czy daną osobę stać na zaciągnięcie kredytu.

Każdy bank sprawdza zdolność kredytową nieco inaczej, według swoich własnych algorytmów. Dokładne dane na ten temat nie są ujawniane, ponieważ mogą one potencjalnie dawać przewagę nad konkurencją. Wobec tego co banki sprawdzają przy udzielaniu kredytów? Są pewne czynniki, uniwersalne dla każdego banku. Należą do nich:

• przychody (z różnych źródeł)
• koszt utrzymania
• inne zobowiązania
• forma zatrudnienia
• historia kredytowa.

Ponadto, co może niektórych zaskoczyć, banki zwracają uwagę także na:

• wiek
• stan cywilny
• wykształcenie.

Przychodami uznawanymi przez bank i działającymi na korzyść naszych szans na otrzymanie kredytu mogą być nie tylko wynagrodzenia za pracę, ale także na przykład zyski z najmu mieszkania. Im wyższe przychody, tym większe szanse na otrzymanie kredytu – chociaż nie w każdym przypadku.

Jedna osoba może zarabiać 10 000 złotych, ale na poczet utrzymania i obecnych zobowiązań wydawać co miesiąc 9000 złotych. Inna przy zarobkach rzędu 6000 złotych po odliczeniu wydatków może mieć do dyspozycji 3000 złotych.

Chociaż to w pierwszym przypadku przychody są wyższe, większe szanse na otrzymanie kredytu będzie miała osoba ukazana w przypadku drugim.  Większa kwota do dyspozycji gwarantuje, że nawet jeśli w danym miesiącu wydatki wzrosną z jakiegoś powodu, to i tak wystarczy na spłatę raty.

Koszt utrzymania gospodarstwa domowego każdy bank może obliczać inaczej. W większości przypadków im więcej członków gospodarstwa domowego, tym mniejszy będzie w oczach banku koszt utrzymania każdej z nich.

Jeśli zaś chodzi o formę zatrudnienia, to jak łatwo się domyślić, banki preferują osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, najlepiej na czas nieokreślony. Nie oznacza to, że osobom pracującym na umowę zlecenie czy umowę o dzieło nie uda się uzyskać kredytu. Będzie to po prostu trudniejsze i konieczne będzie wykazanie, że dochody z tego typu pracy uzyskiwane są regularnie.

Historia kredytowa zawiera dane, zarówno negatywne, jak i pozytywne odnośnie spłacanych przez daną osobę obecnie i w przeszłości zobowiązaniach. Na jej podstawie można stwierdzić, czy ktoś spłacał swoje wcześniejsze kredyty i pożyczki terminowo, a jeśli nie, to z jakim opóźnieniem. Pozwala to oszacować, czy potencjalny kredytobiorca jest wiarygodny i czy kolejne zobowiązanie będzie regulowane na czas.

Banki sprawdzają historię kredytową potencjalnych klientów za pomocą BIK-u, czyli Biura Informacji Kredytowej. Znajdują się w nich informacje o zawartych przez Polaków kredytach, ale także części pożyczek.

Sama obecność w BIK-u nie jest niczym złym – wręcz przeciwnie. Dobra historia kredytowa może zwiększyć nasze szanse na otrzymanie kredytu. Dlatego też warto zadbać, aby jak najszybciej zacząć gromadzić w bazie pozytywne wpisy. Można to zrobić na przykład biorąc tani przedmiot na tak zwane raty 0% (o ile jesteśmy pewni, że będziemy go w stanie regularnie spłacać). Powinniśmy także pamiętać o tym, aby udzielić zgody na dalsze przechowywanie w bazie pozytywnych wpisów o kredytach, które już zakończyliśmy spłacać.

Swoją historię kredytową każdy może sprawdzić za pomocą strony internetowej BIK-u. Wiemy już, co banki sprawdzają przed udzieleniem kredytu, a dzięki raportowi BIK będziemy w stanie zobaczyć siebie z ich perspektywy. Jeden raport BIK kosztuje 39 złotych, ale można też od razu zakupić cały roczny pakiet.

Co pół roku mamy możliwość zawnioskowania o bezpłatną kopię naszych danych w BIK. Nie jest ona tak obszerna, jak płatna wersja raportu, ale również pozwala nam zyskać wgląd w naszą historię kredytową. Ponadto pozwala sprawdzić, czy ktoś nie wyłudził kredytu lub pożyczki na nasze dane. Wobec tego warto co 6 miesięcy się o nią zwracać.

Kredyt hipoteczny dla wielu ludzi, zwłaszcza młodych, jest jedyną szansą na posiadanie własnego mieszkania. Dzięki temu, że jego zabezpieczeniem jest nałożona na nieruchomość hipoteka, banki mogą udzielać tych kredytów na atrakcyjnych warunkach. Nie oznacza to jednak, że potencjalni kredytobiorcy nie będą dokładnie weryfikowani. Możemy się więc zastanawiać: co sprawdza bank przed udzieleniem kredytu hipotecznego?

Ilość formalności jest znacznie większa w przypadku kredytu hipotecznego, niż w przypadku na przykład kredytu konsumpcyjnego. Wiąże się to z tym, że jest to zobowiązanie długoterminowe, a do tego na bardzo wysoką kwotę. Jest ono więc ryzykowne, zarówno dla kredytodawcy, jak i kredytobiorcy.

Podczas rozważania wniosku o kredyt hipoteczny bank również weryfikuje tożsamość czy zdolność kredytową. Sprawdza jednak dodatkowo również wiele innych czynników, na przykład to, jaka jest wartość nieruchomości, której zakup (lub remont) chcemy sfinansować kredytem. Nie możemy oszacować tej wartości sami, a musi to zrobić wybrany przez bank specjalista.

Ponadto bank wymagał będzie od nas wniesienia określonego wkładu własnego. Obecnie minimalny wkład własny w kredycie hipotecznym to 20% lub 10% (pod warunkiem, że zakupimy ubezpieczenie kredytu).

Kredyt hipoteczny jest kredytem celowym, a więc bank będzie miał możliwość (którą z pewnością wykorzysta) kontrolowania tego, na co wydaliśmy otrzymane od niego środki. Sprawdzi, czy nasze wydatki pokrywają się z tymi, które wcześniej zadeklarowaliśmy.