RRSO – ile tak naprawdę kosztuje kredyt?

RRSO to rzeczywista roczna stopa oprocentowania, która pojawiła się na polskim rynku finansowym w 2001 roku. Ustawa o kredycie konsumenckim nałożyła na kredytodawców obowiązek podawania do wiadomości klientów tej wielkości. Czym jest RRSO na gruncie ustawodawczym? To pełny koszt kredytu, wyrażony jako procentowa wartość całkowitej kwoty zobowiązania w stosunku rocznym. Rzeczywiste oprocentowanie kredytu uwzględnia zatem więcej niż koszty odsetkowe. Wlicza się do niego także opłaty, prowizje i inne wydatki, które musi ponieść kredytobiorca. Celem wprowadzenia RRSO jest zatem lepsza przejrzystość oferty banków. Często zdarza się bowiem, że właśnie w kosztach pozaodsetkowych bank rekompensuje sobie niskie oprocentowanie. Dzięki RRSO rynek kredytów cechuje się większą porównywalnością. Ponieważ sposób obliczania RRSO określono w ustawie, można łatwo zestawić ze sobą oferty banków i wybrać dla siebie najkorzystniejszą.

Rzeczywista roczna stopa opracowania obliczana jest na podstawie wielu składowych. Warto jednak dowiedzieć się, co oznacza RRSO w praktyce. W ten sposób unikniemy niespodzianek przy ponoszeniu kosztów kredytu i staniemy się bardziej świadomymi konsumentami. RRSO – co to dokładnie jest? W skład wskaźnika wchodzi:

• stopa oprocentowania kredytu (odsetki),
• prowizja,
• opłaty (np. wstępna),
• ubezpieczenie kredytu,
• pozostałe dodatkowe koszty (np. rozpatrzenia wniosku).

Aby rzeczywista roczna stopa oprocentowania była naprawdę wiarygodnym wskaźnikiem, ustawodawca wskazał konkretny sposób wykonywania obliczeń. Wzór jest dość skomplikowany, bo opiera się na przepływach pieniężnych. Według załącznika do ustawy o kredycie konsumenckim zdyskontowana suma spłaconych rat ma się równać zdyskontowanym wypłatom kredytu. Jeśli już teraz się zgubiłeś, to uspokajamy – RRSO nie musisz obliczać samodzielnie. Bank ma obowiązek zrobić to za Ciebie. W razie wątpliwości możesz jednak skorzystać z narzędzi dostępnych w sieci. Dzięki nim obliczanie RRSO nie wymaga szczególnych zdolności matematycznych.

Wiemy już, jak obliczyć RRSO, ale co ta wielkość tak naprawdę mówi nam o kredycie? Odczytanie znaczenia tego wskaźnika na szczęście nie jest w żadnym stopniu tak skomplikowane, jak wzór do jego obliczania. Zasada jest prosta: im niższe RRSO, tym tańszy kredyt. Koncepcja rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania zakłada bowiem ujęcie wszystkich kosztów kredytu za pomocą jednej liczby. Tym samym możemy porównywać kredyty między sobą bez obaw, że nie wzięliśmy pod uwagę któregoś z kosztów.

Należy jednak pamiętać, że trzeba zestawiać ze sobą RRSO podobnych kredytów: na te same kwoty, pokrywające się okresy spłaty, jednakowy typ rat. W przeciwnym razie okazać się może, że nasza analiza była nieskuteczna. Jeśli porównamy ze sobą dwie oferty, z których jedna proponuje spłacanie rat malejących, a druga równych, to nie dostaniemy wiarygodnego wyniku. Ta pierwsza opcja jest bowiem tańsza w praktyce, ale charakteryzuje się wyższym RRSO. Dlatego zawsze porównuj ze sobą tylko oferty kredytów o jednakowych parametrach.

Istnieją uregulowane przepisami zasady, którymi banki kierują się podczas obliczania RRSO. Wzór zakłada uwzględnienie wszystkich przewidywanych przepływów pieniężnych, według warunków obowiązujących w dniu zawarcia umowy. Duża część kredytów zaciągana jest jednak w zmiennym oprocentowaniu. To oznacza, że gdy rosną stopy procentowe, odsetkowe koszty kredytu również ulegają zwiększeniu. Dlatego też RRSO samo w sobie może nie być takie samo w całym okresie kredytowania.

Wiemy już, jakie znaczenie ma RRSO. Ile wynosi w poszczególnych instytucjach kredytowych? Sprawdziliśmy bieżące warunki proponowane przez banki (wrzesień 2023). Jeśli chodzi o kredyty gotówkowe, aktualnym liderem jest Alior Bank. Przy zobowiązaniu do 200 000 zł bank proponuje RRSO w wysokości 10,36%. Warto też zwrócić uwagę na ofertę Pekao, gdzie możemy pożyczyć 250 000 zł na dowolny cel przy rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania 12,04%. Z kolei Raiffeisen ma w katalogu produktów pożyczkę gotówkową powyżej 100 000 zł na RRSO 11,87%.

Kredyty hipoteczne prezentują się nieco inaczej – z uwagi na charakter zobowiązania wartość wskaźnika jest zazwyczaj niższa. Obecnie najczęściej oscyluje wokół wartości 8% (PKO BP, mBank, Alior Bank). Natomiast dla korzystających z rządowego programu Pierwsze Mieszkanie, RRSO może być nawet tak niskie, jak 4,39% (mBank).

Patrząc na to, co składa się na RRSO, można stwierdzić, że jego wartość zależy przede wszystkim od rodzaju kredytu. To właśnie ten czynnik determinuje przecież wysokość oprocentowania. Od typu zobowiązania zależy też wysokość prowizji. Dłuższe zobowiązania mają większą liczbę rat kredytu, w ujęciu całościowym są więc tańsze. Wysokość rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania zależy zatem od rodzaju kredytu.

Spotkałeś się z ofertą pożyczki RRSO 0% i zastanawiasz się, czy to wiarygodna propozycja? Tak, na rynku naprawdę występują takie oferty. Dotyczą chwilówek i mają na celu przyciągnięcie klienta do firmy pożyczkowej. Sprawa polega na tym, że pożyczkobiorca nie płaci za pierwsze zobowiązanie zaciągnięte w danej instytucji. To znaczy po prostu, że spłacić trzeba jedynie pożyczoną kwotę i ani grosza więcej. Zastanawiasz się, gdzie tu jest haczyk? Po pierwsze, rzeczywista stopa oprocentowania może być zerowa tylko przy pierwszej pożyczce. Po drugie, klient musi naprawdę pilnować terminów. W przypadku opóźnień w spłacie RRSO wzrasta, a nierzadko do całkowitej kwoty zobowiązania dochodzą karne odsetki.

Tłumacząc, czym jest RRSO, warto podkreślić, że nie jest ono równe oprocentowaniu kredytu. Owszem, rzeczywista roczna stopa oprocentowania mocno zależy od wysokości odsetek. Ten pierwszy termin jest jednak pojęciem szerszym, co wynika ze sposobu obliczania RRSO. Wzór zakłada bowiem uwzględnienie wszystkich kosztów związanych z kredytem, w tym prowizji, opłat dodatkowych i ubezpieczeń.

Całkowitym kosztem kredytu (CKK) nazywamy sumę wszystkich płatności, których musi dokonać klient w wyniku zawarcia umowy kredytowej. Są to więc odsetki, prowizje, koszty usług dodatkowych i inne opłaty. Od kwoty wszystkich płatności dokonywanych w toku spłaty kredytu trzeba odjąć raty kapitałowe. Nie stanowią przecież kosztu – jest to jedynie zwrot pożyczonej sumy. Cała reszta stanowi opłatę za użyczenie kapitału, czyli całkowity koszt kredytu. A zatem czy RRSO to całkowity koszt kredytu? Można powiedzieć, że tak. Jedyna różnica jest taka, że CKK to wartość kwotowa, a RRSO – procentowa.