Pożyczka od rodziny – czym jest?

Pożyczka od rodziny to sytuacja, kiedy ktoś z naszej rodziny przenosi własność określonej sumy pieniędzy na pożyczkobiorcę, a ten z kolei zobowiązuje się do ich zwrotu w określonym czasie. Kwestie pożyczania pieniędzy reguluje dokładnie artykuł 720 Kodeksu Cywilnego. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że pożyczka od rodziny – niezależnie od tego, czy jest ona oprocentowana, czy też nie – musi być udokumentowana. Tyczy się to jednak tylko tych sytuacji, kiedy jej wartość przekracza tysiąc złotych. W przypadku pożyczki od rodziny powstaje obowiązek rozliczenia się z Urzędem Skarbowym z podatku od czynności prawnych.

Pożyczka nieoprocentowana od rodziny to doskonała alternatywa dla kredytu bankowego. Przede wszystkim zwracamy rodzinie wyłącznie taką kwotę, jaką zdecydowaliśmy się pożyczyć. Nie ma w jej przypadku nie tylko oprocentowania, ale również żadnych innych kosztów dodatkowych, do których zalicza się na przykład prowizję czy obowiązkowe ubezpieczenie. Do tego rodzina nie analizuje naszej zdolności kredytowej. Nie ma tu praktycznie żadnych formalności. Jeśli chodzi o kwestię spłaty, to zawsze jest ona ustalana indywidualnie. W zdecydowanej większości przypadków można liczyć na o wiele większą elastyczność.

Decydując się na pożyczenie pieniędzy od rodziny, warto pamiętać, że artykuł 721 Kodeksu cywilnego pozwala stronom na odstąpienie od umowy. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że pożyczkodawca nie może tego zrobić, jeśli wydał już przedmiot pożyczki. Oznacza to, że jeśli pieniądze trafiły już od pożyczkobiorcy, to odstąpienie od umowy przez pożyczkodawcę nie jest możliwe. UWAGA: jeśli umowę zawarto w formie pisemnej, to odstąpienie od niej będzie miało moc prawną tylko wówczas, gdy zostanie wyrażone w takiej formie.

Wiele osób pyta, na co można przeznaczyć pożyczone od rodziny pieniądze. Bardzo popularna jest pożyczka od rodziny na cele mieszkaniowe. Okazuje się jednak, że polskie prawo daje dowolność, jeśli chodzi o wydanie pożyczonych pieniędzy. I tak można przeznaczyć je na sfinansowanie wkładu własnego niezbędnego do pożyczenia w banku pieniędzy na zakup mieszkania. Można za pochodzące od najbliższych pieniądze wyremontować posiadane już mieszkanie bądź dom. Można za nie również kupić nowy sprzęt AGD, RTV czy samochód. Nie brakuje osób, które przeznaczają pożyczone od rodziny pieniądze na spłatę posiadanych zobowiązań. Jest to dobre posunięcie na przykład w sytuacji rosnących stóp procentowych, kiedy posiadany w banku kredyt zaczyna być po prostu bardzo drogi. Pożyczka pieniędzy od rodziny pozwala wówczas uniknąć konieczności spłacania coraz wyższych rat i borykania się z problemami z domknięciem domowego budżetu.

Obowiązujące w naszym kraju prawo zalicza pożyczkę w rodzinie do pożyczek prywatnych podlegających opodatkowaniu od czynności cywilno – prawnych. Podatek od pożyczki w rodzinie, jaki trzeba odprowadzić do Urzędu Skarbowego wynosi 0,5% wartości pożyczki. Obowiązek odprowadzenia podatku spoczywa na pożyczkobiorcy. Należy jednak pamiętać, że obowiązek podatkowy nie powstaje w każdym przypadku. Można również dopełnić kilka formalności, które zwalniają z obowiązku podatkowego.

Jeśli pożyczka pochodzi od osób zaliczanych do tak zwanej I grupy podatkowej, nie jest opodatkowana. Do tej grupy zalicza się:

• małżonków;
• zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki);
• wstępnych (rodzinie, dziadkowie, pradziadkowie);
• rodzeństwo.

Do grupy I zaliczany jest także ojczym/macocha oraz pasierb/pasierbica. Jeśli łączna kwota pożyczki nie przekroczyła kwoty 9367 złotych w ciągu pięciu lat (od jednej osoby), to nie ma obowiązku odprowadzania od niej podatku. Należy jednak pamiętać, aby w ciągu czternastu dni od dnia przekazania pieniędzy złożyć we właściwym Urzędzie Skarbowym wypełnioną deklarację PCC-3. Do formularza powinien być dołączony dowód przekazania środków, może to być na przykład potwierdzenie przelewu. Podatek od pożyczki od najbliższej rodziny nie zawsze trzeba więc płacić.

Jeśli mówimy o dalszej rodzinie, to obowiązek podatkowy nie powstanie, jeśli w ciągu trzech lat jedna osoba nie pożyczy nam kwoty większej niż 5000 złotych. Jeśli jednak mówimy o pożyczce od kilku różnych osób, to nieopodatkowana jest kwota nie przekraczająca 25000 złotych. W przypadku przekroczenia tych kwot niezbędne jest zapłacenie podatku. Wynosi on 2%, ale obliczany jest od kwoty stanowiącej różnicę między sumą pożyczek a kwotą, która wolna jest od podatku.

Jak już wspomnieliśmy, podatek od pożyczki w rodzinie jest podatkiem od czynności cywilno-prawnych. Jego wysokość różni się w zależności od tego, czy w grę wchodzi pożyczka od najbliższej rodziny, czy też pieniądze pożyczamy od osób, które nie są z nami zbyt blisko spokrewnione. W pierwszym przypadku jest 0,5% wartości pożyczki, w drugim jest to 2%. Należy pamiętać, że uiszczenie podatku jest w pewnych przypadkach obowiązkowe. Uchylanie się od obowiązków podatkowych może skutkować poważnymi problemami prawnymi.

Jeśli decydujesz się na pożyczenie pieniędzy od rodziny – niezależnie od tego czy ma to być pożyczka od rodziny na zakup mieszkania czy na przykład samochodu – musisz pamiętać, aby spisać stosowną umowę. Niektórzy fachowcy mówią, że już wiadomość SMS, w której ustalane są szczegóły dotyczące pożyczki, może być za taką umowę uznana. Zdecydowanie bezpieczniej jest jednak sporządzić stosowny dokument spełniający odpowiednie wymagania. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy opiewa ona na niewielką kwotę – do 1000 złotych.

Umowa pożyczki w rodzinie nie musi być skomplikowana. Z całą pewnością daleko jej będzie do dokumentu, który trzeba podpisać w banku, decydując się na kredyt. Warto jednak zadbać o to, aby znalazły się w niej podstawowe informacje. Zalicza się do nich:

• dane zarówno pożyczkodawcy, jak i pożyczkobiorcy;
• data i miejsce zawarcia umowy;
• dokładne określenie stopnia pokrewieństwa łączącego strony. Kwestia ta ma ogromne znaczenie, jeśli chodzi o podatek;
• kwotę pożyczki;
• dokładne określenie warunków spłaty, a także terminu, do którego pieniądze mają zostać zwrócone.

Aby umowa była ważna, strony muszą złożyć na niej swój podpis. Specjaliści zalecają, aby dokładnie określić również sposób, w jaki pożyczkodawca przekaże pożyczkobiorcy pieniądze. Najbezpieczniejszą formą, która pozwala uniknąć później wzajemnych pretensji i oskarżeń jest przelew bankowy. Jest to namacalny dowód, którego nie da się podważyć.

Pożyczka pieniędzy od rodziny w niektórych przypadkach powinna być zgłoszona do Urzędu Skarbowego – jeśli dotarłeś do tego miejsca naszego artykułu, to z pewnością już o tym wiesz. Wiele osób ma wiele pytań dotyczących tego, jak dokonać takiego zgłoszenia. Tymczasem okazuje się, że jest to naprawdę proste i nie wymaga żadnych specjalnych zabiegów. Wspomniany przez nas już wcześniej formularz PCC – 3 należy wypełnić, a następnie dostarczyć do Urzędu Skarbowego. Można zrobić to osobiście bądź zdecydować się na wysłanie go pocztą. Jeśli wybierasz drugą opcję, musisz pamiętać, aby zrobić to listem poleconym za potwierdzeniem odbioru. Chodzi bowiem o to, aby mieć dowód na to, że faktycznie dokonałeś zgłoszenia, dopełniając tym samym ciążącego na Tobie obowiązku.

Zgłoszenie faktu pożyczenia pieniędzy jest bardzo ważne z punktu widzenia Twoich finansów. Musisz bowiem pamiętać, że niedopełnienie tego obowiązku może wiązać się z poważnymi konsekwencjami. Jeśli Urząd Skarbowy dowie się, że pożyczyłeś pieniądze i nie zgłosiłeś tego faktu, może Cię ukarać, nakładając na Ciebie tak zwaną sankcyjną stawkę podatku. Wynosi ona aż 20% kwoty, którą pożyczyłeś. Różnica jest więc ogromna. Pożyczka od rodziny ma Ci pomóc, a nie stać się źródłem innych problemów.

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, bardzo ważne jest, aby w zawartej umowie dokładnie określić sposób zwrotu pożyczonych pieniędzy. Umowa pożyczki pieniędzy od rodziny jest dokumentem, który zabezpiecza interes pożyczkodawcy, pozwala również uniknąć kłótni i nieporozumień. Zwrot powinien zawsze nastąpić w sposób, jaki określony został w umowie.

Najrozsądniej jest zdecydować się na przelew bankowy. Jest to forma zwrotu, która nie pozostawia żadnych wątpliwości. Jej atutem jest to, że zawsze po zwrocie pieniędzy pozostaje wyraźny, namacalny dowód, którego nie da się podważyć. Jest to oczywiście potwierdzenie dokonania przelewu. Jeśli zwracasz pieniądze w ten sposób, musisz jednak pamiętać, aby odpowiednio zatytułować przelew. Musisz zrobić to tak, aby nie było żadnych wątpliwości, co do charakteru przelewu. Dobrym rozwiązaniem jest powołanie się w tytule na dzień zawarcia umowy i jasne określenie, że jest to zwrot pożyczki. W razie jakichkolwiek problemów z pożyczkodawcą będziesz miał wówczas dowód na to, że oddałeś wszystkie pożyczone Ci pieniądze.

Pożyczka od rodziny to dla wielu osób jedyna szansa na zrealizowanie wielu marzeń, na przykład tych o posiadaniu własnego mieszkania. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem można bez przeszkód pożyczać pieniądze zarówno od dalszej, jak i bliższej rodziny. Należy jednak pamiętać, że istnieje obowiązek odprowadzenia podatku od pożyczki. Jasno wskazaliśmy, kiedy fakt pożyczenia pieniędzy należy zgłosić w Urzędzie Skarbowym, a kiedy i w jakiej wysokości podatek trzeba zapłacić. Są to istotne kwestie i warto o nich pamiętać. W przeciwnym razie narazisz się bowiem na poważne konsekwencje finansowe.