Inflacja a kredyt – czy jest się czego obawiać?

Zacznijmy od wyjaśnienia, czym jest inflacja kredytowa. Otóż jest to zjawisko, które wywoływane jest przede wszystkim poprzez nadmierną kreację pieniądza żyrowego – czyli pochodzącego z kredytów i pożyczek – przez system bankowy. Nie jest ona w odpowiedni sposób dostosowana do aktualnej sytuacji gospodarczej, przede wszystkim do popytu i podaży. 

Nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że istnieje zależność pomiędzy inflacją a kredytem. Przekonali się o tym niemal wszyscy kredytobiorcy, w przypadku których raty kredytów wzrosły w 2022 roku. Inflacja przekłada się bowiem nie tylko na wzrost cen towarów i usług, ale też na wzrost zobowiązań finansowych. Dotyczy to w szczególności osób, spłacających kredyty hipoteczne. 

Jeszcze na początku 2021 roku stopy procentowe w Polsce były bardzo niskie, w związku z czym wiele osób zdecydowało się na kredyt na bardzo korzystnych warunkach, a kredytobiorcy mogli cieszyć się bardzo niskimi ratami. Dotyczy to w szczególności kredytów hipotecznych, które w tamtym okresie cieszyły się ogromną popularnością. Niestety, druga połowa 2022 roku przyniosła szereg zmian. Mowa tu przede wszystkim o błyskawicznym wzroście inflacji oraz regularnym podnoszeniu stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej. Wydawało się, że sytuacja zaczyna się normować, jednak… na początku 2022 roku wybuchła wojna w Ukrainie, która dodatkowo zdestabilizowała sytuację na całym świecie. 

Niestety, kolejne kwartały 2022 roku nie przyniosły poprawy. Wręcz przeciwnie – inflacja rosła, a sytuacja kredytobiorców (i nie tylko) stale się pogarszała. Co gorsza, nie zanosi się na to, aby sytuacja miała się poprawić. Nie ma wątpliwości co do tego, że każdy kredytobiorca powinien mieć świadomość, że istnieje zależność pomiędzy inflacją a kredytem. Co więcej, warto wiedzieć, w jaki sposób inflacja wpływa na spłatę kredytu czy na wysokość comiesięcznych rat, zarówno w przypadku kredytów gotówkowych, jak i hipotecznych. 

Jak przygotować się na spłatę kredytu w czasie inflacji i o czym warto pamiętać? Choć inflacja jest zjawiskiem, które trudno przewidzieć na kilka lat wcześniej, kredytobiorcy mogą zdecydować się na rozwiązania, które – w razie inflacji – mogą okazać się dla nich solidnym zabezpieczeniem. 

Pierwszym z nich jest wybór kredytu z ratami stałymi. Tego typu raty pozwalają na zachowanie pewnej stabilności domowego budżetu, choć oczywiście należy mieć świadomość, że raty nie zawsze będą idealnie tej samej wysokości – inflacja bowiem może wpływać na ich wysokość. Z pewnością jednak ten sposób spłaty kredytu preferowany jest przez osoby, które chcą – w miarę możliwości – ustabilizować swoje wydatki, związane ze spłatą kredytu. 

Drugim rozwiązaniem jest wybór stałego oprocentowania. Kredytobiorcy mają do wyboru kredyty z oprocentowaniem stałym lub zmiennym. W przypadku oprocentowania stałego kredytobiorca dostaje gwarancję, że przez pewien czas, najczęściej przez okres pięciu lat, oprocentowanie nie ulegnie zmianie. Dzięki temu nie zmieni się również wysokość rat. Jeśli chodzi o kredyt z oprocentowaniem zmiennym, inflacja ma ogromny wpływ na wysokość rat. 

W czasach inflacji warto również rozważyć, czy warto nadpłacać kredyt hipoteczny lub – jeśli oszczędności na to pozwalają – spłacić zobowiązanie w całości. Dzięki temu nie trzeba będzie martwić się rosnącymi ratami. Jeśli chodzi o nadpłatę kredytu, również jest to bardzo korzystne pod względem finansowym. W zależności od tego, jaką kwotę jest w stanie jednorazowo uregulować kredytobiorca, obniżona zostaje część kapitałowa kredytu, dzięki czemu miesięczne raty mogą być niższe lub okres spłaty może zostać skrócony. 

Wielu kredytobiorców zastanawia się, czy odsetki kredytu rosną przy inflacji. W momencie, gdy inflacja w danym kraju rośnie, Rada Polityki Pieniężnej może zdecydować się na podniesienie stóp procentowych. Krok ten ma na celu przede wszystkim sprawienie, aby inflacja spowolniła, przynajmniej w pewnym stopniu. Jeśli to nie pomoże, RPP może podnieść stopy procentowe po raz kolejny. 

Każda informacja o podniesieniu stóp procentowych z pewnością nie jest dobrą wiadomością dla kredytobiorców – a to dlatego, że istnieje ścisły związek pomiędzy inflacją a odsetkami kredytu. Odsetki uzależnione są od oprocentowania kredytu, a na nie z kolei ma wpływ rynkowa stopa bazowa. Każde kolejne podniesienie stóp procentowych prowadzi do zwiększenia odsetek, co oznacza, że kredytobiorca musi zapłacić wyższą ratę.

Należy mieć świadomość, że inflacja dotyczy nie tylko kredytów gotówkowych, ale też hipotecznych. Aby wyjaśnić tę zależność, zacznijmy od określenia, z czego tak naprawdę składa się kredyt hipoteczny. Otóż tego typu kredyt składa się przede wszystkim z części kapitałowej – czyli sumy, którą pożyczył bank oraz części odsetkowej – są to odsetki naliczane od kapitału, czyli tak naprawdę zysk banku.

Mechanizm ten został wspomniany już wcześniej. Wysokość odsetek uzależniona jest od oprocentowania kredytu, a to z kolei składa się z rynkowej stopy bazowej oraz z marży danej instytucji. Kiedy stopa bazowa wzrasta, rośnie także część odsetkowa raty – czyli rata, którą w danym miesiącu musi spłacić kredytobiorca, jest wyższa. Obecnie w przypadku kredytów złotówkowych stopą bazową jest wskaźnik WIBOR, jednak już niebawem ma on zostać zmieniony na inny wskaźnik, który ma być bardziej korzystny dla kredytobiorców. Nadal jednak, nawet po zmianie wskaźnik, mechanizm będzie ten sam. 

Pytanie tylko, jaki związek z kredytami hipotecznymi i wysokością rat ma inflacja? Otóż w momencie, gdy inflacja zaczyna rosnąć, a siła nabywcza pieniądza spada, Rada Polityki Pieniężnej może podjąć decyzję o podniesieniu stóp procentowych – i tak też stało się w Polsce, nawet kilkukrotnie. Na skutek tego rośnie stawka WIBOR, a tym samym wzrastają raty kredytu. 

Wiesz już, że inflacja ma ogromny wpływ na kredyt. Zależność pomiędzy inflacją a kredytem powinna być znana każdemu kredytobiorcy, tym bardziej, że obecnie w Polsce inflacja jest na rekordowo wysokim poziomie i nie zanosi się na to, aby sytuacja miała się zmienić. Niestety, dla większości kredytobiorców inflacja oznacza wzrost comiesięcznych rat, dlatego – jeśli to możliwe – w czasach inflacji warto zrezygnować z zaciągania kredytów gotówkowych i hipotecznych.