Umorzenie kredytu frankowego – najważniejsze informacje

Konsekwencje niedopełnienia zobowiązań podatkowych wobec fiskusa potrafią być naprawdę poważne, dlatego kluczowe jest, aby wiedzieć, czy, jak i z czego się rozliczyć. Pojawia się więc pytanie: czy podatek od umorzenia kredytu frankowego jest naliczany, a jeśli tak, to ile wynosi? Czy umorzoną kwotę kredytu powinno się wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym jako dochód? Te i inne kluczowe kwestie zostaną wyjaśnione poniżej.

Spór między frankowiczami a bankami, które udzieliły im kredytów we frankach szwajcarskich, trwa od długiego czasu. W ostatnich latach, na fali kluczowego wyroku europejskiego sądu, nastąpiło jednak wreszcie przełamanie. Jak wspomniano we wstępie, realna stała się możliwość przewalutowania kredytu z franków na złotówki, aby uniezależnić się od kursu tej waluty.

Przy okazji przewalutowania kredytu dochodzi często do umorzenia części długu – niekiedy mowa tutaj nawet o kwotach rzędu kilkuset tysięcy złotych. Ugody z bankami są szybszą i mniej skomplikowaną (chociaż niekoniecznie korzystniejszą) alternatywą dla kosztownych i długotrwałych spraw w sądzie, natomiast na pierwszy plan wybija się kwestia umorzenia kredytu frankowego a podatku dochodowego. Przy wygranej sprawie w sądzie nie jest on naliczany, a jak wygląda sytuacja w razie zawarcia dobrowolnej ugody?

Wielu osobom może się kojarzyć, że w oczach organów podatkowych umorzenie kredytu (bądź jego części) jest dochodem i trzeba się z niego rozliczyć. Faktycznie, istnieje taka zasada. Gdyby zobowiązanie nie zostało umorzone, kredytobiorca musiałby ponieść wydatki związane z jego spłatą, a skoro dzięki umorzeniu nie ma takiego obowiązku, to de facto odniósł korzyść – wzbogacił się, unikając kosztów.

Od wielu reguł zdarzają się jednak wyjątki i tak jest również w tym przypadku. Umorzenie kredytu frankowego nie wiąże się z naliczeniem podatku dochodowego. Kredyty frankowe udzielone na cele mieszkaniowe są traktowane inaczej niż inne zobowiązania, na przykład kredyty hipoteczne w złotówkach czy klasyczne kredyty gotówkowe.

Specjalne warunki dla tzw. frankowiczów wprowadzono w celu ochrony ich finansów, które mogłyby być znacznie nadszarpnięte w razie, gdyby pojawił się obowiązek nagłego uiszczenia podatku od umorzenia.

Aktualnie w dużej mierze zapadł konsensus, nie tylko wśród opinii publicznej, ale też składu orzekającego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, iż instytucje finansowe dopuściły się nadużyć wobec osób zaciągających kredyty hipoteczne we frankach szwajcarskich. Stąd też podatek od umorzenia kredytu frankowego nie jest pobierany, podczas gdy przy umorzeniu części lub całości „zwykłego” kredytu trzeba przygotować się na powstanie nowego zobowiązania podatkowego.

Niekiedy można spotkać się z takim pojęciem, jak umorzenie podatku od kredytu frankowego, natomiast nie jest ono do końca adekwatne. Sugeruje ono, że podatek został najpierw naliczony, a potem umorzony, podczas gdy obecnie w Polsce panują przepisy, w związku z którymi naliczanie i pobór podatków związanych z kredytami frankowymi (które spełniają pewne wymagania) są całkowicie zaniechane.

Podstawą prawną do zaniechania poboru podatku jest rozporządzenie Ministra Finansów, które weszło w życie 15 marca 2022 roku. Nakazuje ono zaniechanie poboru podatku od części dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Zwolnienie z podatku od umorzenia kredytu frankowego ma konkretnie zastosowanie do dochodów, które:

• zostały osiągnięte między 1 stycznia 2022 roku a 31 grudnia 2022 roku
• dotyczą umorzenia części kredytów frankowych zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe przed 15 stycznia 2015 roku.

Ponadto dany kredytobiorca nie mógł już wcześniej korzystać z możliwości umorzenia podatku od innego zobowiązania – inaczej mówiąc, podatnikom przysługuje jedno zaniechanie poboru na osobę.

Do zaniechania poboru dochodzi również w przypadku, gdy bank i kredytobiorca zgodziły się nie na umorzenie, a na zastosowanie ujemnego oprocentowania. Czy to dla kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe bezpośrednio we frankach szwajcarskich, czy w polskich złotych, ale nominowanych lub indeksowanych do CHF. Tutaj również datą graniczną jest 15 stycznia 2015.

Jeśli chodzi o podatek od umorzenia kredytu frankowego 2022 rok nie jest jedynym, w którym nie jest on naliczany. Podobne rozporządzenie Minister Finansów wydał także w zeszłym roku i obowiązywało ono do 31 grudnia 2021.

Dodatkowym potwierdzeniem, że rozporządzenie to znajduje zastosowanie w praktyce, jest indywidualna interpretacja prawa podatkowego wydana 6 maja 2021 roku przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Interpretacja o numerze 0114-KDIP3-1.4011.125.2021.1.MK1 wyraźnie podkreśliła, że ani przewalutowanie kredytu na złotówki, ani umorzenie jego części w przypadku zobowiązań frankowych nie powoduje powstania zobowiązania podatkowego.

Jeśli bank otrzyma od kredytobiorcy w terminie oświadczenie, że spełnia on przesłanki do zaniechania poboru podatku związanego z umorzeniem kredytu we frankach, w ogóle nie sporządzi PIT-11.

Gdyby kredytobiorca nie poinformował kredytodawcy o takim fakcie na czas, PIT-11 może zostać sporządzony, natomiast nie będzie on powodował obowiązku rozliczenia się z dochodu u dłużnika.

Krótko mówiąc, jeśli nastąpiło umorzenie kredytu frankowego i dana osoba spełnia warunki, aby podatek nie został pobrany, to nie ma obowiązku wykazywania rzeczonego umorzenia w swoim zeznaniu podatkowym. Nie zaszkodzi jednak przed złożeniem zeznania skonsultować się z doradcą podatkowym

Umorzenie kredytu frankowego a podatek to temat, który wielu frankowiczów może bardzo mocno zainteresować. Gdyby podatek dochodowy był w takiej sytuacji naliczany, mógłby nastręczyć kredytobiorcom znaczących trudności i zamienić dobrą wiadomość w kolejny kłopot.

Fakt, że podatek od umorzenia kredytu frankowego nie jest pobierany (w przypadku kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe przed 15 stycznia 2015), oznacza dla kredytobiorców brak konieczności przekazania fiskusowi nawet kilkunastu lub kilkudziesięciu tysięcy złotych.