Podatek progresywny – kiedy opłaca się stosować skalę podatkową?

Aby dobrze zrozumieć, jak działa podatek progresywny, definicja jest niezbędna. Nazywamy tak formę opodatkowania, w której stawka podatku zależna jest od wysokości przychodu osiągniętego przez podatnika. Wspomniany rodzaj opłaty oznacza więc, że gdy podstawa opodatkowania rośnie, proporcjonalnie zwiększa się płacony podatek. Tę metodę nazywamy również skalą podatkową lub opodatkowaniem na zasadach ogólnych.

Co to jest podatek progresywny? Najlepiej zilustrują to praktyczne przykłady. Zasady działania skali podatkowej są tak naprawdę banalnie proste. Załóżmy, że pan Adam prowadzi własną działalność i miesięcznie zarabia na niej 14 000 zł przy kosztach rzędu 5 000 zł. To daje nam roczny dochód 108 000 zł, a po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, podstawę opodatkowania poniżej 100 000 zł. Wynika z tego, że pan Adam zapłaci podatek ze stawką 12%.

Drugi przykład to firma XY, której przychody roczne są znacznie większe. Po dokonaniu obliczeń okazuje się, że podstawa opodatkowania przekracza 300 000 zł. To oznacza, że firma XY zapłaci podatek w wysokości 32% podstawy.

Progresywny podatek dochodowy w Polsce w ostatnich latach zmienił się na korzyść podatników. Tradycyjnie stawki progresywne utrzymywały się na poziomach 17% i 32%. Od lipca 2022 roku tę pierwszą wartość obniżono do 12%. Zastanawiasz się, kiedy trzeba go płacić? Przedsiębiorcy, którzy rozliczają się miesięcznie, mają na to czas do 20. dnia następnego miesiąca. Według powyższego zaliczkę za sierpień trzeba zapłacić do 20 września. Progresywne podatki można w niektórych przypadkach rozliczać też kwartalnie. Wtedy wpłat do Urzędu Skarbowego należy dokonywać do 20. dnia miesiąca następującego po rozliczanym kwartale.

Wiemy już, jakie są stawki podatku progresywnego w Polsce. Teraz czas poznać pułapy dochodów, które decydują o tym, jak oblicza się daninę dla danego podatnika. Podatek progresywny – progi na rok podatkowy 2023:

1. dochody do 120 000 zł,
2. dochody powyżej 120 000 zł,
3. dochody powyżej 1 000 000 zł (tzw. próg solidarnościowy).

Warto dodać, że w roku podatkowym 2023 kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł.

Dla wielu Polaków kwestia podatków to czarna magia, na której znają się tylko księgowe i doradcy podatkowi. Rzeczywistość nie jest na szczęście tak skomplikowana. Zatem jak obliczyć podatek progresywny?

Metoda jest nieco inna dla każdego z dwóch progów podatkowych. Pierwszym krokiem jest jednak zawsze obliczenie dochodu (przychód-koszty). Później potrzebna nam będzie podstawa opodatkowania: od dochodu trzeba odjąć ulgi i odliczenia (np. składki na ubezpieczenia społeczne, straty z lat ubiegłych). Kwotę tę zaokrąglamy do pełnych złotówek i mnożymy przez stawkę podatku – w przypadku I progu 12%. Teraz pozostaje odjęcie od uzyskanej wartości składek na ubezpieczenie zdrowotne, kwoty zmniejszającej podatek oraz zaliczek zapłaconych za ubiegły miesiąc lub kwartał. W ten sposób otrzymaliśmy należny PIT – podatek progresywny dla I progu.

A co z II progiem podatku progresywnego? Jak liczyć zaliczki? Rozpoczynamy tak jak powyżej: liczymy dochód i podstawę opodatkowania. Następnie kwotę należną dzielimy na dwie części:

• 120 000 zł mnożymy razy 12%,
• nadwyżkę nad 120 000 zł mnożymy razy 32%.

Otrzymane kwoty sumujemy. Następnie postępujemy analogicznie do I progu – odejmujemy kwoty zmniejszające podatek oraz zaliczki za poprzednie miesiące. Tym sposobem otrzymaliśmy wielkość podatku progresywnego. Kalkulatory dostępne w sieci pomogą Ci się z tym uporać, jeśli nadal masz wątpliwości.

Zastanawiasz się, czy możesz skorzystać ze skali progresywnej podatku? Jest to domyślna metoda opodatkowania dla osób fizycznych, obejmująca np. dochód z umowy o pracę. Progresywny podatek dochodowy mogą jednak stosować także przedsiębiorcy.

Większość z nas słysząc słowo „podatek”, oczami wyobraźni widzi deklarację PIT. Zwłaszcza osoby, które mają negatywne skojarzenia związane z podatkiem dochodowym. Prawidłowe wypełnienie dokumentu często przysparza wielu problemów, zwłaszcza osobom, które mają więcej niż jedno źródło przychodów. A więc czy PIT jest podatkiem progresywnym? Zastanówmy się nad tym. Na początku powiedzieliśmy, że według definicji podatek progresywny to taki, w którym stawka zwiększa się ze wzrostem dochodu. Pokazaliśmy też, jak progi podatkowe wpływają na to, jaki procent dochodu oddajemy do Urzędu Skarbowego. A zatem tak – PIT to podatek progresywny.

Progresywne podatki to jedna z opcji dostępnych dla przedsiębiorców. Zastanawiasz się, czy zdecydować się na tę formę opodatkowania dla swojej firmy? A może wybrać podatek liniowy? Postaramy się rzetelnie przedstawić, jakie plusy i minusy ma podatek progresywny w Polsce. Z największych zalet należy wymienić:

• możliwość rozliczenia ze współmałżonkiem,
• szeroki zakres ulg i odliczeń,
• zastosowanie kwoty wolnej od podatku,
• stosunkowo niska stawka przy dochodach aż do 120 000 zł,
• możliwość wyboru kwartalnych lub miesięcznych zaliczek,
• potencjalna optymalizacja podatkowa.

Jak to w życiu bywa, podatek progresywny nie jest też pozbawiony wad. Wśród nich zwróć uwagę na:

• wysoką stawkę podatku po przekroczeniu progu 120 000 zł,
• przy działalności gospodarczej występuje konieczność prowadzenia pełnej księgowości lub księgi przychodów i rozchodów.

Biorąc pod uwagę poniższe czynniki, zwykło się więc przyjmować, że podatek progresywny jest zwykle korzystny dla małych przedsiębiorstw lub firm, które dopiero rozpoczynają działalność.