Ogłoszenie upadłości spółki komandytowej — przebieg, warunki, koszty

Spółka komandytowa należy do spółek osobowych prawa handlowego, a więc posiada tzw. zdolność upadłościową. Jeśli więc wystąpią odpowiednie przesłanki, można wobec niej przeprowadzić postępowanie upadłościowe. Co to oznacza? Na co dzień stosujemy ten termin jako synonim bankructwa. W terminologii prawnej upadłość to proces, który polega na likwidacji majątku dłużnika i ma na celu spłatę jego długów. Ogłoszenie upadłości spółki komandytowej następuje zatem, kiedy firma nie radzi sobie ze spłatą zobowiązań.

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości spółki komandytowej wydaje właściwy sąd. Zanim to jednak nastąpi, musi otrzymać wniosek od jednego z podmiotów uprawnionych. Pierwszym z nich jest oczywiście sama spółka, a konkretnie komplementariusz – to na nim spoczywa ciężar zarządzania przedsiębiorstwem. W każdym przypadku uprawnieni są też wierzyciele, reprezentanci lub likwidatorzy firmy (jeśli takich powołano).

Prawo upadłościowe jasno określa kryteria, według których dłużników kwalifikuje się do przeprowadzenia procesu upadłościowego. Jako główną przesłankę ustawa wskazuje niewypłacalność. Mówimy o niej wtedy, gdy spółka nie jest w stanie płacić wymagalnych, nieumorzonych zobowiązań finansowych przez okres dłuższy niż 3 miesiące. Zaległości wymagalne to takie, których termin płatności minął. Czy są inne przypadki, kiedy ogłosić upadłość spółki komandytowej trzeba bezwzględnie? Ponieważ firma prowadzona w tej formie posiada zdolność prawną, zastosowanie ma jeszcze jedno kryterium ze wspomnianej ustawy. Jeśli majątek spółki jest mniejszy niż wartość jego zobowiązań finansowych, a stan ten utrzymuje się dłużej niż 24 miesiące, upadłość jest uzasadniona.

Pismo o upadłość spółki komandytowej musi mieć charakter procesowy – tak stanowi Prawo upadłościowe. Jakie elementy powinien zawierać wniosek?

1. Oznaczenie sądu – adresata wniosku.
2. Wskazanie rodzaju pisma.
3. Dane identyfikacyjne dłużnika – nazwa/numer wpisu do KRS oraz NIP.
4. Miejsce prowadzenia działalności.
5. Uargumentowanie przyczyn składania wniosku.
6. Podpis osoby uprawnionej.
7. Lista załączników.

Wniosek o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej kierujemy do sądu upadłościowego. Jego rolę pełni rejonowy sąd gospodarczy. Skąd jednak wiedzieć, który organ jest sądem właściwym dla danej firmy? Ustawa każe przyjąć kryterium lokalizacji głównego ośrodka prowadzenia działalności. W przypadku spółki komandytowej najczęściej będzie to po prostu siedziba firmy.

Prawo upadłościowe wyznacza czas na składanie dokumentów do sądu – jest to 30 dni od momentu wystąpienia przesłanek. Co dzieje się w wypadku, gdy termin nie zostanie dotrzymany? Obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej spoczywa na komplementariuszu (każdym z osobna, jeśli jest ich kilku). Konsekwencje zaniedbania mogą być dotkliwe. Prawo upadłościowe daje sądowi możliwość ukarania zakazem prowadzenia działalności gospodarczej na okres od 1 do 10 lat. Powstaje też obowiązek odszkodowawczy za szkody powstałe w wyniku niezłożenia wniosku. Ustawa stanowi, że można zwolnić takie osoby z odpowiedzialności, jeśli nie ponoszą winy lub wykażą, że w tym terminie otwarto postępowanie restrukturyzacyjne.

Ponieważ komplementariusz odpowiada za zobowiązania całym majątkiem, w jego roli często występuje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Tutaj ustawowe kary za niestosowanie się do dat oznaczonych w Prawie upadłościowym są już znacznie bardziej poważne. Stosowne zapisy znajdziemy w Kodeksie spółek handlowych, który stanowi, że osoba, która zawiniła niedotrzymaniu terminów, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Można wymienić wiele konsekwencji związanych z upadłością spółki komandytowej. Niestety, nie dotyczą one jedynie właścicieli firmy, a obawy pracowników są uzasadnione. Przepisy są bezlitosne. Dają możliwość zwolnienia wszystkich pracowników upadłej firmy – nawet tych w okresie ochronnym i przebywających na urlopach wypoczynkowych lub zwolnieniach lekarskich. Co więcej, syndyk może skrócić okres wypowiedzenia do 1 miesiąca. Jeśli do tego dojdzie, pracownikom przysługuje odszkodowanie w związku z utraconym wynagrodzeniem. Jeśli pracodawca zalegał z wypłatą pensji, syndyk z urzędu wpisuje należności z tytułu stosunku pracy na listę wierzytelności. Pracownicy nie muszą zgłaszać swoich roszczeń i stają się wierzycielami spółki.

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej wiąże się z kosztami. Procedury nie zostaną wszczęte, jeśli zgłaszający nie uiści opłaty sądowej w wysokości 1000 zł. Konieczne jest też wpłacenie zaliczki na koszty postępowania, która w roku 2023 wynosi 6736,60 zł. To kwota wynikająca z danych publikowanych przez GUS, dotyczących przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysków. Rozpoczęcie postępowania upadłościowego kosztuje zatem łącznie niemal 8000 zł.

Upadłość spółki komandytowej, choć często jest nie do uniknięcia, wiąże się z wieloma negatywnymi konsekwencjami. Dużą wadą jest to, że wspólnicy tracą kontrolę nad sprawami spółki oraz jej majątkiem. Dodatkowy minus stanowi odpowiedzialność komplementariusza. Jeśli masa upadłości nie wystarczy do pokrycia długów, odpowiada on za zobowiązania spółki majątkiem prywatnym, bez ograniczeń. Jako kolejny negatywny element można wskazać koszty postępowania, które są stosunkowo wysokie. Zaletą jest utworzenie przez syndyka planu spłaty, który ma być dostosowany do możliwości spółki. Czasami dochodzi nawet do umorzenia części niektórych wierzytelności.

Zła sytuacja finansowa często prowadzi do upadku firmy. W spółce komandytowej wniosek o upadłość musi złożyć komplementariusz. Jeśli będzie pilnował ustawowych terminów, uniknie negatywnych konsekwencji. Upadłość spółki komandytowej ogłasza się wtedy, gdy przedsiębiorstwo staje się wypłacalne – nie jest w stanie dłużej spłacać zobowiązań. Przygotowanie wniosku ułatwia ustawa Prawo upadłościowe, wymieniając istotne elementy dokumentu. Nie wolno zapomnieć jednak o opłatach – sądowej i zaliczce na koszty postępowania. Bez ich uiszczenia wniosek będzie nieskuteczny.